Foto's Hilde Harshagen
Op 4 mei 2024 vindt de vijftiende editie van Theater Na de Dam plaats met om 21:00 uur meer dan 130 voorstellingen in heel Nederland en live televisie-uitzending Vuur van de vrijheid om 23:00 uur op NPO1. Tegen het licht van de actualiteit vindt Theater Na de Dam het juist nu belangrijk om lessen te trekken uit de geschiedenis voor de tijd waarin we nu leven. Malou Gorter speelt in Koninklijk Theater Carré in Schuldig landschap, een stuk van Nathan Vecht, er is nieuw werk van onder andere Billy de Walle, Roziena Salihu en Gonny Gaakeer. Naast ons eigen werk beginnen ook de contouren van ons verdere programma zich af te tekenen. Half april is ons programma compleet, inclusief 47 jongerenvoorstellingen door ruim 400 jongeren in heel Nederland.
Theater Na de Dam en de actualiteit
Sinds de ongekende terreurdaad van Hamas op 7 oktober en de bloedige oorlog in Gaza die erop volgde, maakt Theater Na de Dam zich ernstige zorgen over de gevolgen ervan voor de inwoners van Gaza, de Westelijke Jordaanoever en Israël, maar ook over de onderlinge verhoudingen in ons eigen land. De organisatie van Theater Na de Dam krijgt van theaters, gezelschappen en betrokkenen vragen wat dit alles betekent voor de aankomende editie op en rond 4 mei 2024.
Deze vragen - en de onderliggende emoties - begrijpen wij goed. Theater Na de Dam is immers in het leven geroepen om de nagedachtenis en de herdenking van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust te verdiepen door middel van uiteenlopende theatervoorstellingen over die onvoorstelbare geschiedenis en zo lessen te trekken voor de tijd waarin wij nu leven. En die lessen hebben we deze dagen van massaal geweld, polarisatie en haat helaas meer dan nodig. De morele opdracht voor eenieder is enerzijds om in de ander, die misschien wel lijnrecht tegenover jouw denkbeelden staat, een mens te blijven zien en anderzijds tegen de neiging in te gaan om de processen van ontmenselijking, toen en nu, niet te willen zien.
Wij hebben als organisatieteam bij alle voorgaande edities ervaren dat het herdenken en de maatschappelijke waarde van Theater Na de Dam de meeste betekenis hebben als 4 mei niet dírect over de actualiteit gaat. Het bijzondere aan een herdenking is dat je op die avond juist even uit de waan van de dag stapt. Door stil te
staan bij de historische periode van de Tweede Wereldoorlog en de slachtoffers van toen, kaats je als het ware
je vragen en gedachten tegen de muur van de geschiedenis. Juist doordat voorstellingen in het kader van Theater Na de Dam over ’toen’ gaan, krijgen ze betekenis voor het ‘nu’, die distantie helpt. Het publiek neemt via de verbeelding de actualiteit onvermijdelijk mee in hun ervaring.
Jaïr Stranders:
“De herdenking ligt in deze tijd gevoelig. Wat zo mooi is, is dat theater een vrijplaats is voor ideeën
en dat de complexiteit van de wereld in het theater juist goed over het voetlicht gebracht kan worden. Om het theater een vrijplaats, een brave space, te laten zijn, moeten de makers en performers zich wel vrij kunnen voelen. Niet alleen herdenken via theater is belangrijk, maar ook dat we dat doen met zoveel jongeren door heel het land. Voor jongeren is het in deze heftige tijd met sociale media en al die meningen belangrijk om
zich via de geschiedenis beter te kunnen verhouden tot het nu. Het is goed dat door Theater Na de Dam zoveel jongeren zo’n maakproces doorlopen en ze daarmee vorm weten te geven aan het belang van herdenken voor hen.”
Theater na de dam editie 2024
Theater Na de Dam is een theatermanifestatie op 4 mei. Sinds 2010 zetten theatermakers en artiesten in heel Nederland zich in op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei om deze dag van extra betekenis te voorzien. Elk jaar spelen gelijktijdig om 21:00 uur meer dan 130 voorstellingen, die ieder op hun eigen manier betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Theater Na de Dam produceert dit jaar zes eigen voorstellingen en televisie-uitzending Vuur van de Vrijheid met de NOS, Wageningen45 en XSAGA. Vanaf half april 2024 presenteert Theater Na de Dam zijn complete landelijke programmering inclusief 47 jongerenvoorstellingen. De helft van de programmering staat al online: www.theaternadedam.nl.
Malou Gorter in Carré in Schuldig landschap
Het is 4 mei. Koninklijk Theater Carré, Amsterdam. Malou Gorter legt verantwoording af
hoe we omgaan met ons oorlogsverleden. Hoe gaan we om met slachtoffers, wat kleurt onze herinnering en waar kijken we liever van weg? Ze erkent dat er dingen beter hadden gekund, maar verzet zich tegen het beeld dat er niks goed is gegaan. Toneelschrijver Nathan Vecht schreef speciaal voor deze avond de monoloog Schuldig landschap, over hoe de oorlog en het herdenken daarvan tot op de dag van vandaag een open zenuw raken. Gorters optreden wordt ondersteund door live zang en muziek.
vr 4 mei 21:00 uur in Koninklijk Theater Carré, Amsterdam
Het Nationale Theater speelt Schuldig landschap simultaan in de Koninklijke Schouwburg, Den Haag met
Tamar van den Dop.
Ander nieuw eigen werk
Naast de voorstelling in Carré produceert Theater Na de Dam nog vijf nieuwe voorstellingen.
-> Billy de Walle probeert in Scherven en flitsen via een reconstructie van zijn opa´s en oma´s puberjaren tijdens en na de oorlog hen beter te leren kennen en begrijpen. Info.
do 3 mei in Theater Dakota, Den Haag / vr 4 mei 21:00 uur in HNT/Zaal 3, Den Haag
-> In Getuigenis stellen Roziena Salihu en Momo Samwel het morele kompas van de kijker op de proef als een
oorlogsmisdadiger en journalist met elkaar in gesprek gaan. Info. 2-4 mei in Theater Frascati, Amsterdam
-> Gonny Gaakeer maakt en speelt Stuk Stoppelman, een herbeleving van het oorlogsverleden van kinderarts
Marie Stoppelmans die in de oorlog noodgedwongen assistent was van Mengele in Auschwitz. Info vr 4 mei 21:00 uur in De Balie , Amsterdam / 5-6 mei in De Thomas, Amsterdam
> Hoe voelt herinneren? ROTOR-makers en -spelers Hidde Aans-Verkade en Koen Van Der Heijden buigen zich in Leemte over dit bewogen menselijke fenomeen aan de hand van gesprekken met holocaustoverlevenden over hun fysieke ervaring. 2-4 mei in Theater Kikker, Utrecht
> In Monument nodigen Hali Neto en Luuk Weers van mimecollectief VegeLijf je uit voor een route langs levende sculpturen. Met hun twee lijven nemen ze de functie aan van een oorlogsmonument.
3-4 mei in de Verkadefabriek, Den Bosch
> JONG: 47 jongerenprojecten in heel Nederland
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 500 jongeren in 47 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2024 van betekenis te voorzien. Op zaterdag 20 april komen alle bijna 500 jonge spelers en makers samen in de Zuiderkerk, Amsterdam voor de Theater Na de Dam Jongerendag. Alle aanwezige groepen geven een korte presentatie, gevolgd door inspirerende workshops.
Landelijke programmering
In heel Nederland sluiten makers, gezelschappen en theaters zich aan bij Theater Na de Dam en zorgen ervoor dat het publiek in hun stad ook kan herdenken met theater. Zo herneemt Theater Rotterdam Slachthuis vijf en Kamp, maakt Matzer in Kamp Vught De steen in mijn mond, presenteren we in Theater Frascati het wrang- komische Wittgenstein 2 van Theater Na de Dam-medeoprichter Bo Tarenskeen. In Pianostemmen vertellen oude vleugels en piano’s het verhaal over hoe Joodse inwoners uit hun huizen werden gehaald, in Buitenpost Friesland speelt Pier21 Moed, je mag wel bang zijn maar niet laf en in de Nationale Opera & Ballet is er een ‘one woman musical’ over het leven van de fascinerende persoon Frieda Belinfante (1904 – 1995).
Klik hier voor meer informatie
