Mandy Heidstra (33) werkt als ZZP’er in het theater, aan de organisatiekant. Haar partner Joep werkt ook in het theater, aan de technische kant. Mandy werkte onder meer mee aan Disney’s The Little Mermaid, Cirque Stiletto 2 & 3 en Holiday on Ice’s jubileumvoorstelling SHOWTIME. Volgens Mandy is theater een microkosmos, waar alles uit de gewone wereld op kleine schaal plaatsvindt. Ze schrijft tweewekelijks voor ons over wat zij haar gewone leven in een ongewone sector noemt.
Tijdens mijn opleiding heb ik me gespecialiseerd in de economie van de podiumkunsten. Economie is een rationele wetenschap, maar de daadwerkelijke economie draait op emotie. Kunst is emotie. Daarmee komen de twee op een prachtig snijvlak samen, maar er is ook een spanningsveld.
Niet voor niets gebruiken kunstenaars en instellingen graag de term l’art pour l’art, kunst voor de kunst. Je maakt een kunstwerk niet om eraan te verdienen, maar omdat het gemaakt moet worden. De wereld snakt naar kunst, spiegelt zich aan kunst en kan door kunst op zijn plaats gezet worden. Daardoor is er ook het geromantiseerde beeld van de starving artist, de kunstenaar die geen cent verdient aan zijn werk, maar toch door ploetert en daarmee natuurlijk uiteindelijk aan de wereld bewijst dat hij gelijk had. Grote kans dat zelfs als je nagenoeg niets van kunst weet, je wel weet te vertellen dat Van Gogh tijdens zijn leven niet zo succesvol was, maar nu natuurlijk wel.
Een prachtige verhaal van inmiddels bijna mythische omvang. Alleen betreft het groot menselijk lijden waar nooit een oplossing voor is gekomen. Voor Van Gogh kwam het succes te laat en nu zijn het anderen die (enorm) rijk worden van zijn werk. Is dat echt wat we een kunstenaar gunnen? Een leven lijden en anderen laten profiteren?
Wanneer niemand auto’s koopt, worden er gewoon geen auto’s meer gemaakt. Wanneer er geen theaterkaartjes verkocht worden, wanneer er zelfs geen theaters open zijn, wordt er nog steeds theater gemaakt. Via het internet worden opnames van oude shows aangeboden, livestreams van huiskamerconcerten, ingenieuze filmpjes van liedjes die door meerdere artiesten op meerdere locaties zijn opgenomen en nog veel meer creatieve manieren om toch theater te maken en bij de mensen te brengen.
Heel voordelig; alles is gratis. Maar daarmee wordt ook het idee in stand gehouden dat het oké is om kunstenaars niet te betalen, dat kunst gratis kan, dat het er toch wel is. Dat zal op de lange termijn onze sector niet ten goede komen.
Zou de lockdown niet verschrikkelijk zijn zonder films, televisie, muziek, boeken, live streams, filmpjes, opnames, schilderijen? Geniet van al het moois, maar wanneer jij nu gewoon doorbetaald wordt en misschien wel een centje kan missen, denk er dan eens aan om dit te investeren in kunst. Koop een boek, koop een kaartje voor volgend seizoen, doneer aan een cultureel goed doel, word vriend van een gezelschap of museum, etc. Zodat je niet alleen nu, maar ook na de lockdown van kunst kunt genieten.
Maar laten we het niet alleen bij het publiek leggen. We zien nu al doneerlinks verschijnen bij sommige streams en we kunnen zeker ook andere manieren verzinnen om theater toegankelijk, betaalbaar en rendabel te maken en houden - ook in een anderhalvemetereconomie. We zijn niet voor niets creatief!
Samen kunnen we ervoor zorgen dat de starving artist een mythisch verhaal mag blijven, in plaats van de harde realiteit voor de hele vrijetijdssector.
Column Mandy Heidstra: HET SPANNINGSVELD
