Ramses. U weet natuurlijk metéén over wie ik het hier ga hebben. Dat dit geen column gaat worden over Ramses de Grote, de derde farao van de 19e dynastie uit de Egyptische oudheid. Neen, mensen! Natuurlijk gaat dit over onze eigen grote Ramses Shaffy. Acteur, zanger, tekstschrijver, componist en grote theaterpersoonlijkheid.
Ramses Shaffy: Eenmalige uitgave, nadruk verboden. Een hele bijzondere man. Leefde op emoties en driften. Speelde na de toneelschool vanaf 1955 bij de Nederlandse Comedie met alle grote acteurs uit die jaren.
In 1959 debuteerde ook zijn grote liefde Joop Admiraal bij dit gezelschap. Ze gingen samen naar Rome. Ze probeerden daar te werken als filmacteur. Dat lukte niet helemaal en kwamen weer in Nederland terug waar ze allebei weer gingen spelen. Maar acteren alleen bleek niet genoeg voor Ramses.
In 1964 richtte hij de theatergroep Shaffy Chantant op, waarin ook Polo de Haas (later Louis van Dijk), Loesje Hamel en als gast Joop Admiraal optraden. De grote verrassing van het gezelschap was zangeres Liesbeth List, die hiermee de start maakte van haar lange en grote carrière.
In 1968 kreeg het tweede programma de titel ‘Shaffy Cantate’ met naast Ramses en Liesbeth ook Sylvia Alberts en Marjol Flore. Door de jaren heen bleef Ramses zingen in zijn eigen theaterprogramma’s en op de grammofoonplaat, maar hij speelde ook nog rollen op het toneel en voor televisie en film.
Gek genoeg zag ik Ramses pas in september 1984 voor het eerst live op het toneel, in het Nieuwe de la Mar Theater. Hij speelde toen samen met o.a. Mary Dresselhuys en Jules Hamel in het toneelstuk ‘De sprong’. Drie jaar later zag ik Ramses voor het eerst live als zanger, toen hij samen met Liesbeth List en het trio Nico van der Linden de theatershow ‘Kussen’ bracht. Ik weet nog dat ik betoverd werd door Ramses en Liesbeth samen live op het toneel. Het programma werd in de pers niet zo goed ontvangen, maar ik heb er enkel fijne herinneringen aan.
In 1990 ontmoette ik Ramses persoonlijk voor de eerste keer. Ik liep op de Amsterdamse Vijzelstraat op weg naar ons huis aan de Amstel, waar wij toen woonden. Het was een warme zomerdag. Ik passeerde ‘De Galaghkamer’, de stamkroeg van Ramses. Inééns stormde Ramses naar buiten, liep op mij af en vroeg: ‘Mag ik jou omhelzen en een kus geven?’ Ik antwoordde hem: ‘Maar natuurlijk mag U dat, Meneer Koek’. De ogen van Ramses gaven licht, omhelsde me, kuste me op beiden wangen en gaf mij tot slot een kus op m’n mond. ‘Kom mee naar binnen!’. ‘Ik kan niet Ramses, ik moet werken, ik ben al laat’. Met een sierlijke reverence nam hij van mij afscheid terwijl hij riep: ‘Tot óóit!’ en met een glimlach vervolgde ik mijn weg naar huis om me te haasten voor de artiestenbus die me naar de speelplaats van de voorstelling ‘Mata Hari’ zou brengen.
Nu zult U zich waarschijnlijk afvragen waarom ik Ramses meneer Koek had genoemd. Dat sloeg op een tamelijk onbekend liedje van hem. Meneer Koek was een man die iedereen maar steeds wilde omhelzen en strelen, vreemden in de tram, in de schouwburg, in het zwembad. Maar Meneer Koek werd niet begrepen. Dus het verzoek van Ramses deed me denken aan zijn eigen lied. Hij vond het leuk dat ik het wist.
In 1993 speelden Ramses en Liesbeth het programma ‘Shaffy Chantout’ in de Sint Olofspoort. Dat werd een groot succes. Het was ook een geweldig programma en vanaf mijn stoeltje zat ik in gedachten bij het eerste programma van die twee, in de jaren zestig. Wat ik gemist heb is Ramses in ‘De man van La Mancha’ waarin hij, naast Janke Dekker, de sterren van de hemel speelde. Iedereen die de voorstelling gezien heeft, is het daar over eens.
In 2005 werd Willeke Alberti zestig jaar. Er werd een surpriseparty georganiseerd. Willeke dacht dat ze met haar kinderen uit eten ging, maar kreeg dus een groots feest. Ramses was er ook. Hij had met Willeke een warme band. En speciaal voor haar ging hij achter de piano zitten. Hij improviseerde en zong, in allerlei variaties: ‘Willeke, Willeke, Willeke’. Zijn pianospel was feestelijk en prachtig. Mooi moment.
In 2000 was bij Ramses Korsakov geconstateerd, waardoor zijn gedachtenwereld soms versluierde. Als je hem vroeg ‘hoe gaat het, Ramses?’ antwoordde hij vaak met ‘Ik zou het niet weten’.
In 2008 werd er voor Ramses zelf een groot verjaardagsfeest georganiseerd in Grand Café Frankendael in Amsterdam. Ramses werd 75 jaar. Een optreden van mijn alterego Claudette Ball was het cadeautje van Willeke voor Ramses. U begrijpt dat ik het geweldig vond om voor hem die avond te mogen optreden. Hij genoot er gelukkig van. Het was een blije avond.
Slechts vijftien maanden, op acht december 2009, later stond ik voor de kist van Ramses die opgesteld was in de hal van Theater Carré. Nederland moest afscheid nemen van deze bijzondere, eigenzinnige, unieke man.
In 2011 speelde William Spaaij de titelrol van een succesvolle musical over zijn leven: ‘Ramses’. En in 2014 maakte regisseur Michiel van Erp een prachtige vierdelige televisieserie over de jonge jaren van Ramses, met in de hoofdrollen Maarten Heijmans, Noortje Herlaar en Thomas Cammaert.
De rol van Ramses werd hierin door Maarten adembenemend gespeeld. De hele serie was prachtig. Ikzelf speelde er mijn kleinste rol in, met één regel tekst. In die betreffende scène komt Ramses een kroeg binnen, maar wordt niet getapt omdat er nog een behoorlijke bon van hem staat. Dan zeg ik, als man aan de bar, ineens: ‘Geef ‘m wat te drinken op mijn rekening’. Einde der rol. Maarten proost met me en dat was dat. Maar ik vind het zó geweldig dat ik in die serie zit! Dán maar met één zin!
Er werd gefilmd in een café aan de Zeedijk. Maarten en ik deden onze kostuums aan in een soort kleine caravan die aan de gracht stond. Ik kreeg een beetje burgerlijk pakje aan en Maarten iets kleurrijks met daaroverheen een bontjas tot op de grond. Met z’n tweeën liepen we over de Zeedijk richting het café. Maar het was alsof ik naast Ramses liep. Heel magisch. Als U de serie op DVD bekijkt, weet U wat ik bedoel. Het is een glansrol van Maarten van een man die we voor altijd in ons hart hebben gesloten, Ramses Shaffy. Zonder hem is het echt een beetje stiller in Amsterdam.