Column Arie Cupé: EEN HOMMAGE

Een hommage wordt meestal gehouden bij het overlijden van de betrokkene. Dan heet het uiteraard eigenlijk een postume hommage, maar alleen al het woord ‘hommage’ deed me daar altijd al aan denken.

In 1989 begon het Amsterdams Kleinkunst Festival, het AFK, onder leiding van Evert de Vries, met het verzorgen van jaarlijkse hommages aan schrijvers, componisten en uitvoerders die belangrijk zijn geweest voor de Nederlandse Kleinkunst. En inderdaad werden er mensen geëerd die een postume hommage kregen: Wim Sonneveld (1989), Frans Halsema (1990), Jacques van Tol (1992), Jules de Corte (1997) en Jacques Brel (2003). Er waren ook twee hommages die afweken van het in de bloemen zetten van personen, dat was in 1995 het programma ‘100 Jaar Cabaret’ en in 2005 een ‘Hommage aan het Nieuwe de la Mar Theater’.
In 2007 was er naast de hommage-avond aan Ruud Bos ook een speciale reeks voorstellingen als hommage aan cabaretgroep Don Quishocking met o.a. Doris Baaten en Stan Limburg. Want, dat begreep u al, reeds in 1991 begreep Evert de Vries dat hij ook gewoon helden, die nog in leven waren, een hommage moesten gunnen. Maar natuurlijk! Het is toch leuk als ze de avond zelf meemaken!
Dus dat ging hij met zijn AKF doen: mensen als Ivo de Wijs, Simone Kleinsma, Herman van Veen, Paul van Vliet en véle, véle anderen kregen hun hommage.

hommage 01

Wat gebeurt er op zo’n avond? Nou, collega’s zingen dan werk van de schrijver of componist of liedjes uit het repertoire van de artiest in kwestie. Ik heb het even opgezocht en het bleek dat ik aan tien van die hommages heb meegedaan. Met heel veel plezier mag ik wel zeggen.

Als je zo nauw betrokken bent geweest bij zo’n avond, merk je ook hoe zenuwachtig het feestvarken vaak was vóór hij of zij de theaterzaal, waarin het allemaal zou gaan afspelen, betrad. Ze wisten vaak niet wie er zouden optreden maar al helemáál niet met wát. Een complete verrassing voor mensen, die eigenlijk altijd alles graag zelf in de hand hebben en de boel onder controle willen houden. Op zo’n hommage moeten ze maar in die zaal gaan zitten en alles over zich héén laten komen. Gelukkig pakt dan altijd wel goed uit.

Volgens mij is er niet één die haar of zijn hommage vreselijk heeft gevonden. Ze zagen er allemaal na afloop immer blij en vrolijk uit. Opgelucht ook, maar dankbaar en blij. Maar ja, het zijn artísten natuurlijk hè. Schrijvers en componisten ook! Dus ze kunnen het ook weggespeeld hebben. Maar dan wel héél goed!

In 2001 deed ik voor het eerst mee. Dat was aan de hommage aan Ivo de Wijs. Ik speelde dat seizoen in een musical voor de jeugd van zijn hand, met muziek van Joop Stokkermans: ‘Pruikentijd’. We zongen met de hele cast de titelsong van deze musical en solo zong ik het eerste lied dat Ivo voor Jasperina de Jong schreef: ‘Tante Cato’, muziek Pieter Nieuwint.
Jasperina zat in de zaal, wat ik natuurlijk erg spannend vond. Als kind was ik natuurlijk gék op de tv-serie ‘Het Schaep met de vijf Pooten’ van Eli Asser en Harry Bannink. In 2002 kreeg Eli een hommage en ik was blij dat ik uit de serie het lied mocht zingen ‘Hoe maak ik mij verstaanbaar in Spanje’, met een hoed op van een torero. ‘Boswachter’ was een ander lied van Eli dat ik zong, een nummer dat ooit in de vijftiger jaren door Conny Stuart gezongen was op de radio.

hommage 03

Het was ook bijzonder om in 2003 mee te doen aan de hommage aan Jacques Brel met mensen als Liesbeth List, Jenny Arean en Johan Verminnen die allemaal hun kunsten als ‘Brel-vertolker’ allang hadden bewezen. Brel zat natuurlijk niet in de zaal, die was toen al 25 jaar hemelen.

De andere mensen voor wie ik op een hommage heb gezongen waren Martin van Dijk, Ruud Bos, Jenny Arean, Gerard Cox, Frans Mulder en Simone Kleinsma. Allemaal leuk om te doen: Bij Jenny zong ik een nummer in travestie ‘Gut kijk haar’ en als mezelf ‘In wezen is de mens alleen’ en bij Ruud Bos zong ik bijvoorbeeld voor het eerst samen met Willeke Alberti: Een medley uit ‘Twee op de wip’.
Bij de hommage aan Martin van Dijk was het geweldig om weer op de planken te staan met collega’s uit de musical ‘De Zoon van Louis Davids’.

hommage 02

In 2005 was er dus een speciale hommage en wel aan een gebouw: Het Nieuwe de la Mar Theater. De komende sluiting was de aanleiding voor de hommage. Er waren altijd zóveel hommages gevierd in het Nieuwe de la Mar theater. Dus werd er, door Lars Boom en Martin van Dijk, een programma geschreven over de geschiedenis van het theater, gevuld met oude, bekende nummers van bespelers door de jaren heen en een paar nieuwe liedjes over het ongewisse van wat er na de sluiting zou gebeuren. Hadden we na vijf jaar een fijn theater terug? Gebouwd op dezelfde plek én op die van de bioscoop Calypso, naast het Nieuwe de la Mar. Want de nieuwe versie van het theater zou twéé zalen krijgen: De Wim Sonneveld-zaal en de Mary Dresselhuys-zaal. Ik kon nog hélémáál niet bevroeden dat ik in 2010 bij de opening van dit herrezen de la Mar Theater mee zou spelen in de musical ‘La Cage Aux Folles’. Terug naar 2005.
In de voorstelling speelden Tony Neef, Stan Limburg, Ellen Evers, Paul van Ewijk, Rob van de Meeberg en Sarah van Dijk mee. Hans van Willigenburg praatte alle liedjes en scènes heel vakkundig aan elkaar. Het orkest van Martin van Dijk speelde de sterren van de hemel. Fred Florusse had de regie. Ik speelde Fien de la Mar. Nou, dat was een taartje om te doen.
Ik ben eigenlijk altijd al gefascineerd geweest door Fien. Heel leuk om haar nu te mogen spelen.

In 2019 kreeg Simone Kleinsma een hommage. Ik vond het wel een leuk idee om het op toneel te hebben over onze wekenlange samenwerking in 1984, bij het radioprogramma ‘Wie in ‘t Nederlands wil zingen’ met het Metropole Orkest o.l.v. Rogier van Otterloo. Simone was toen al jaren flink aan het werk (bij Gerard Cox, in drie musicals van Jos Brink/Frank Sanders/Henk Bokkinga) maar bij het ‘Grote Publiek’ was zij nog niet bekend. Dus grapte zijzelf bij de repetitie na elke solo: ‘Dit wordt mijn doorbraak!’
Ik had voor de hommage een collage gemaakt van een paar refreintjes uit die radioserie waarmee echt niemand doorgebroken zou zijn. Als slot zong ik, op muziek van een stuk uit de musical ‘Sweet Charity’ waarmee Simone in 1989 dan écht zou doorbreken, dat het nu voor iedereen makkelijk praten was maar dat ík het toen in 1984 bij de radio al zag: ‘Die stem, ze is uniek en ik zag het als éérst!’

Ook dit werd een mooie avond waarbij vrienden als André van Duin, Jon van Eerd, Gerard Cox haar ook vrolijk toezongen. Een hommage. Een fantastisch cadeau voor een bijzondere schrijver, componist of artiest. Vooral als die nog léven!