Afgelopen maandag was het dan zover. Het Balletgala van de Nederlandse Dans beleefde zijn 23ste editie. Vorig jaar kon het door de lockdown geen doorgang vinden. Dit jaar is het Balletgala dan ook opgedragen aan alle in Nederland dansende dansers die tijdens de lockdown de moed niet hebben laten zakken. In keukens en woonkamers werd er hard en bevlogen doorgewerkt, vaak in isolatie. Extra glans was er door de aanwezigheid van koning Willem Alexander en prinses Beatrix.
Het programma is erg afwisselend. We krijgen leerlingen van de Nationale Balletacademie te zien en ook de Junior Company van Het Nationale Ballet. Van beide is Ernst Meisner de directeur en door zijn harde werk en tomeloze inzet kreeg hij de prijs van verdienste uitgereikt.
Technisch laten de balletleerlingen zien dat ze hun mannetje staan in "Embers' Van Meisner. Alles is wel wat braafjes maar dat moet nog gevormd worden met de jaren. In het ballet 'In And Out' uit 1983 van de grootmeester Hans van Manen zien we de Junior Company. Een sexy ballet met een knipoog op muziek van Laurie Anderson en Nina Hagen. Het uitdagen van mannen versus vrouwen en omgekeerd is de basis. Vanuit drie kasten op de achtergrond laat hij zien wat je zowel in als uit de kast allemaal kan doen. Van Manen is wars van acteren en houdt ervan het lichaam te laten spreken. Naturel is the key. Ondanks het talent en de passen mooi uitgevoerd ontbreekt het de dansers soms om zichzelf te zijn. Teveel gespeeld waardoor de geilheid en de ontspanning vaak ontbreekt.
Een sensatie is de solo van Remy Tilburg. "Cotton Mind' komt uit het programma 'Moments in Solitude' uit 2020 van dansgroep Conny Janssen Danst. Conny heeft opdracht gegeven aan haar dansers een solo te maken. Wat doet deze tijd met je geest en lichaam. Katoen van zaadje tot plant en wat er voor zachte stof van gemaakt wordt. Dat was de inspiratie voor Tilburg. Hij danst in een rode lange broek met ontbloot bovenlijf. Het is pure transformatie wat we te zien krijgen in 9 minuten tijd. Zijn expressie, zijn spieren, zijn lijf. Alles groeit, alles ontpopt en ontspruit. Zijn handelingen zijn oneindig en vormen beelden en emoties die moeilijk uit te leggen zijn. Mijn hart zat in mijn keel. Zo eenvoudig, zo intelligent en zo aards. Ik heb zelden iemand gezien die weet wat hij doet met zijn lijf en geest als instrument. Die weet waar hij voor staat. Terecht dat hij de aanmoedigingsprijs heeft gekregen van het Dansersfonds.
Er is nog een première speciaal gemaakt voor dit gala. Tevens afscheid van de NDT dansers Lydia Bustinduy en Prince Credill. Een duet van choreograaf Dimo Milev op muziek van Ludwig van Beethoven. Het adagio uit strijkkwartet nr 13.
Beiden in crème witte katoenen lange jurken lijkt het alsof ze niet los van elkaar kunnen. Als een lichaam vinden ze vormen waarbij de jurken een belangrijke rol spelen. Intens en belevend hebben ze samen een weg afgelegd die weer naar iets nieuws leidt. De danservaring en het gemak van hun dansen smaakt naar meer. Zulk prachtig vloerwerk en zulk mooi partnerwerk zie je ook niet alledag.
We zien nog het Scapino Ballet met het slotduet uit Pearl van Ed Wubbe. De jeugdige prachtdanser Alejandro Zwartendijk in de solo Ballet 101 van Eric Gauthier.
Solistenpaar Anna Tsygankova en Constantine Allen van Het Nationale Ballet dansen de pas de deux 'The Two Of Us' uit 2020 van choreograaf Christopher Wheeldon. Op muziek van Joni Mitchell laten de dansers zich meeslepen. Het samen zijn en het alleen zijn in totale harmonie is hier de kern. Heerlijke teksten waarop ze zich laven beide in solo's en duetten. Je waant je als toeschouwer op een strand of in de natuur. De vrijheid die ze met hun technisch kunnen laten zien is aanstekelijk. Heerlijk spitzen werk, mooie draaien en prachtige lijnen zowel solo als wanneer ze samen dansen.
Als afsluiter krijgen we een mannendans van Introdans. Een ware uitputtingsslag is 'The Hunt" van Robert Battle uit 2001. In mooie zwarte lange rokken met ontbloot bovenlijf. Op drum en trommels dansen Fabio Falsetti, Hayden Idrus, Alberto Tardanico en Vincenzo Turiano alsof hun leven ervan afhangt. De dans als een soort rite waarbij ze elkaar opjutten. Uitdagend en bijna in trance storten ze zich op om en over elkaar. Het gaat niet altijd even synchroon en gelijk. Maar als je je zo geeft als danser en je al de risico's neemt van het goed willen doen dan is dat niet het belangrijkste. Een geweldige uitsmijter.
IK wil nog de derde prijswinnaar benoemen. Krisztina de Chatel danseres en choreografe krijgt de prijs voor verdienste. Sinds 1968 verrijkt ze de Nederlandse dans met haar eigenzinnigheid en inzicht. Haar choreografieën zijn uniek en een aanwinst voor Nederland en de hele wereld. Geheel terecht naar mijn mening.
Bij de viering van hun 20 jarig dansjubileum in 1979, Richten Alexandra Radius en Han Ebbelaar de stichting Dansersfonds op. Een geweldig initiatief om dansers na hun carrière financieel te ondersteunen. Inmiddels is dat uitgegroeid met beurzen en prijzen voor bewezen diensten ieder jaar weer. Ik wil even vermelden dat deze twee mensen zoveel betekenen in deze kunstvorm van de dans. Als dansers hebben zij niet alleen het Nederlands Ballet een gezicht gegeven. Hetgeen ze nu nog steeds voor zoveel dansers doen achter de schermen is ongekend. In deze vreemde tijd waar virussen ons leven overhoop gooit is het zo belangrijk om juist nu klaar te staan voor een ander en te verbinden. Daar wil ik even bij stilstaan en mijn dank hierbij uitspreken.
Gezien 15 november 2021, DeLaMar theater te Amsterdam