Het Nationale Ballet laat in Shadows zien hoe zinloos oorlogsvoering is



Directeur Ted Brandsen gooide het openingsprogramma om en brengt De Groene Tafel terug op het repertoire. Een ballet uit 1932 van Kurt Jooss als aanklacht tegen de zinloze oorlogsvoering.

Zo actueel tijdens deze onzekere en idiote situatie waarin de wereld zich op dit moment begeeft.

Nog steeds heeft dit ballet een ongelooflijke zeggingskracht. Dit komt natuurlijk ook door de fantastische uitvoering van de dansers. Een verdienste van voormalig soliste van Het Nationale Ballet Jeanette Vondersaar, die na de dood van Jooss’ dochter Anna Markard de wereldwijde rechten van het ballet kreeg en nu ook bij Het Nationale Ballet de instudering verzorgde.

Het Nationale Ballet   De Groene Tafel   Michel Schnater Gen 325

De vertolking van de rol van De Dood door de nog jonge danser Giorgi Potskhishvili is een van de hoogtepunten van de avond. Zijn krachtige gespierde benen waarmee hij zijn muzikaliteit en devotie toont is ongekend. Het is bijna hypnotiserend hoe hij de verbinding is tussen de onmacht van het volk en de arme soldaten die allen zinloos ten onder gaan. Het ballet begint en eindigt met een grote tafel waaromheen machtige oude mannetjes het lot bepalen. In een bijna mime-achtige bewegingsstijl zien we wat oorlog doet met mensen. Goeie rol ook van Edo Wijnen als de Oorlogsprofiteur. Zo actueel ook hoe bedrijven van nu profiteren van oorlog. De muziek voor twee piano's van F.A. Cohen is speciaal voor dit stuk geschreven. Indrukwekkend gespeeld door pianisten Olga Khoziainova en Mikhail Murach. Mooi dat Ted Brandsen dit meesterwerk heeft hernomen.

Het Nationale Ballet   Yugen    Michel Schnater 22Gen 118

Een ander nog jonger meesterwerk is Yugen uit 2018 van de choreograaf Wayne McGregor. Het is een coproductie van Het Nationale Ballet met The Royal Ballet. Door tweeëneenhalf jaar uitstel ten gevolge van corona nu pas te zien. Een harmonieus ballet waar de beweging een constante stroom is van vloeibare samensmelting. Op de beroemde Chichester Psalms van Leonard Bernstein uit 1965 zien we hoe elf dansers uit hun boxen stappen waarna ze zich aan elkaar verbinden. In rode kostuums als een soort sekte zien we hoe dansers andere dansers ondersteunen. Soms zelfs op een liefdevolle manier verheven. Dit door hoge lifts waarin de gedragen dansers op heiligen lijken. Natuurlijk wordt dit beeld versterkt door de in hebreeuws gezongen psalmen door koor en solisten. Een extra dimensie en glans omdat het live prachtig wordt uitgevoerd door Het Balletorkest en Cappella amsterdam o.l.v. Matthew Rowe. We zoeken in dit leven naar een zingeving. Nu we maar door blijven gaan met verwoesting van onszelf en de aarde voelen we dat we niet moeten vergeten om de goddelijkheid van onszelf en de aarde te blijven voelen. Dat is precies wat ik heb ervaren bij dit magische ballet. Het geeft hoop om te zorgen voor elkaar en de liefde te voelen en uit te dragen. Zo wonderschoon verbeeld in het slotduet tussen Edo Wijnen en Timothy van Poucke.

Het Nationale Ballet   Regnum   Michel Schnater 22Gen 16

Dan hebben we nog Regnum van de jonge Oekraïense choreografe Milena Sidorova. Een wereldpremière voor 22 dansers van dit gezelschap. Op Mozarts 25ste Symfonie vertelt Sidorova een verhaal over macht en machteloosheid. Dit doet ze met gebruik van koorden die de macht verbeelden. Wie de koorden heeft die heeft de macht. We zien veel touwtrekkerij en dat komt op mij enigszins kinderachtig over. Alle poespas eromheen heeft een speelsheid waar ik niks mee heb. Duister wordt het naar mijn mening echt niet. Er zijn mooie groepsdelen en daar zitten grappige bewegingen tussen. Alleen verlies je mijn aandacht als je volwassen mannen als paardjes rondom de vrouwtjes laat huppelen. Ook de gezichtsuitdrukkingen die zo typerend zijn voor oubollig ballet komen in clichés voorbij. De muziek vond ik ook totaal niet passen bij de sfeer en bewegingen. Wel moet gezegd worden dat ook dit ballet met volle overtuiging wordt gedanst.

Al met al een geweldig gevarieerd programma dat je doet inzien waarom kunst zo belangrijk is in tijden van onmacht en onzekerheid.


Gezien 13 september 2022 in het Opera en Ballet te Amsterdam.