PANTSULA
Pantsula is een energieke Zuid-Afrikaanse street dance die in de jaren ´50 in de Zuid-Afrikaanse townships is ontstaan tijdens de apartheid. Het ontwikkelde zich tot een protestgenre voor zwarte Zuid-Afrikanen. Na het einde van de apartheid in 1994 bleef pantsula een belangrijke kunstvorm voor de zwarte Zuid-Afrikaanse gemeenschap. Door de toevoeging van bone-breaking (de illusie dat een danser geen botten heeft), contortionisme, acrobatisch voetenwerk en hattricks, onderscheiden de Soweto Skeleton Movers zich nadrukkelijk van andere pantsulagroepen. Hun verhaal en unieke skills zijn voor Lloydscompany aanleiding om een internationale samenwerking aan te gaan.
STRAATCULTUUR
Het hoofdonderwerp in het werk van de Soweto Skeleton Movers is wat ze persoonlijk hebben doorstaan en wat hen overeind heeft gehouden. Pantsula was cruciaal in de strijd tegen apartheid en die lading van verzet zit nog steeds in de dans.
De common ground tussen de Soweto Skeleton Movers en Lloydscompany begint bij streetdance.
Pantsula is Zuid-Afrikaanse straatcultuur, zoals breakdance en hiphop dat in het westen zijn. De overeenkomsten zijn groot. Lloyd begon als breakdancer op straat in Rotterdam, de Soweto Skeleton Movers begonnen als dansers ook op straat. Ook in de respectievelijke persoonlijke levensverhalen zijn er overeenkomsten: de offers die je moet brengen als professioneel danser en het punt waarop je het moet kiezen tussen het positieve (dans) en het negatieve in de omgeving waarin je opgroeit (bijvoorbeeld drugscriminaliteit). In moeilijke tijden ontstaat creativiteit, men gaat op zoek naar andere expressievormen, precies zoals hiphop in barre omstandigheden is ontstaan, geïnspireerd door Afrikaanse dans en muziek. Het strijden voor jouw plekje, tegen dingen aan schoppen, dat hebben de twee straatculturen gemeen. Daarnaast delen choreograaf Lloyd, regisseur Jonzi en de Soweto Skeleton Movers een artistiek perspectief dat niet los te zien is van de gemene deler die zij hebben: roots in Afrika.
“Als donkere jongen leer ik veel van de Zuid-Afrikaanse cultuur en van de mensen die de strijd hebben meegemaakt tegen apartheid. Dat gaat niet alleen over cultuur, maar ook over ritme en beweging. Ik wil de mooie dingen laten zien, maar niet doen alsof de lelijke dingen nooit hebben bestaan” Lloyd Marengo.
BIOGRAFIE LLOYD MARENGO EN LLOYDSCOMPANY
Lloyd Marengo groeide op in het rauwe Rotterdam van de jaren ’80 en leerde dans op straat. In de jaren ’90 werd zijn hangout in Rotterdam West, Twilight, het episch centrum van hiphop. Lloyd maakte furore met 010 B-boys die wereldwijd successen boekten en de Rotterdamse hiphop en straatcultuur op de kaart hebben gezet. Lloyd is een van de oprichters van het Hiphophuis, hij werkte onder meer met Scapino en Conny Janssen Danst en zijn werk was te zien tijdens de Nederlandse Dansdagen en in Koninklijk Theater Carré (Amsterdam).
In 2019 startte deze pionier zijn eigen gezelschap: Lloydscompany. Bij Lloydscompany komen dansers, upcoming urban makers én de underground battle scene samen. Met voorstellingen voor theaters en festivals slaat Lloydscompany een brug tussen de straat en het podium.
De eerste tourvoorstelling van Lloydscompany was Father Figure, gemaakt door Lloyd Marengo (voorjaar 2022). In het najaar van 2022 maakte hij kindervoorstelling Sribi Switi. In 2023 maakt hij Unbreakable met de Zuid-Afrikaanse Soweto Skeleton Movers. In april jl. was Unbreakable te zien op Breakin’ Convention in Londen. In oktober 2023 beleeft de voorstelling zijn Nederlandse première.
Lloyd kreeg in september 2022 de Gouden Zwaan uitgereikt voor zijn grote en unieke bijdrage aan de dans in Nederland en zijn rol als baanbreker voor de hiphop community.
www.lloydscompany.nl
BIOGRAFIE SOWETO SKELETON MOVERS
De Soweto Skeleton Movers begonnen in 2003 met dansen voor toeristen in de Vilakazi straat in Soweto. Dansers Topollo Ntulo (1987), Jabulani Manyoni (1976), Molefi Rakitla (1996) en Junior Hlongwane (1991) vallen op door hun ongekende lenigheid, slangachtige motoriek, verbazingwekkend acrobatische voetenwerk en de humor waarmee ze dansen. Voor hun dagelijkse maaltijd waren ze afhankelijk van de vrijgevigheid van de toeristen die naar Mandela’s huis in Soweto kwamen kijken. Ze kregen bekendheid en werden gevraagd om te dansen in reclamespotjes en muziekvideo’s.
Onder de toeristen bevond zich op een dag Jonzi D, artistiek directeur van Breakin ’Convention en Associate Artist in Sadler's Wells Theatre, Londen. Als danser, spoken word-kunstenaar en regisseur is hij een belangrijke pionier, die het profiel van de Britse hiphoptheaterscène heeft veranderd. Hij had de Soweto Skeleton Movers op YouTube gezien, vloog naar Johannesburg om ze met een gids te zoeken en haalde ze direct naar de Breakin’ Convention in London. Sindsdien toert de groep wereldwijd. Ondanks tegenslagen en de voortdurend op de loer liggende criminaliteit braken ze niet, maar bleven ze kiezen voor dans. En hoewel de Soweto Skeleton Movers op internationale podia
dansen, spelen ze in Soweto nog steeds op straat. Niet voor kleingeld, maar om zich scherp te houden met de ongezouten mening van de lokale bevolking.
In Nederland, tijdens Breakin’ Convention 2021, maakten de Soweto Skeleton Movers en Lloyd Marengo kennis toen zij hun voorstelling SEVEN speelden, een pantsula-stuk van twintig minuten.
Lloyd herkende in hun versie van de pantsula een straatstijl die verwant is aan hiphop en hij wilde graag met hen werken. Het was al langer een ambitie van de Soweto Skeleton Movers om een langere voorstelling te maken voor een theatertournee en zich theatraal verder te ontwikkelen. Zo ontstond de samenwerking. Voor deze voorstelling versterkt de groep zich met een vijfde, vrouwelijke danser: Lerato Motsepe (1991).
“Ze weerspiegelen op het podium direct waar ze vandaan komen en welk leven ze geleefd hebben” aldus Lloyd Marengo over de Soweto Skeleton Movers.
BIOGRAFIE JONZI D
Als MC, danser, spoken word-artiest en regisseur is Jonzi D de belangrijkste pleitbezorger van hiphop. Hij heeft de Britse hiphopdans- en theaterscene in de afgelopen twintig jaar sterk beïnvloed.
Met het oprichten van Breakin' Convention in 2004 heeft Jonzi niet alleen gezorgd voor het bieden van een platform aan hiphopdisciplines, maar ook voor wereldwijde erkenning als koploper in de ontwikkeling van de kunstvorm. Via professionele ontwikkelingsprojecten Open Art Surgery en Back to the Lab heeft Jonzi honderden hiphopdans-, rap- en poëziekunstenaars ondersteund op hun reis naar het creëren van theater.
Tot zijn veelgeprezen werken behoren Lyrikal Fearta uit 1995, Airplane Man uit 1999, TAG… Just Writing My Name uit 2006, Markus the Sadist uit 2009 en The Letter: To Be Or To MBE? uit 2013.
Jonzi’s was te zien in HBO’s Def Poetry Jam. Zijn korte films Silence da Bitchin’ en Airplane Man werden vertoond op Channel 4. Hij toerde uitgebreid met zijn werk over de hele wereld en hield zijn eigen TED Talk over de invloed en evolutie van de hiphopcultuur.
In 2020 regisseerde Jonzi Our Bodies Back, die de 'Best Artistic Film-award' won als onderdeel van het Detroit Black Filmfestival, gevolgd door het vervolg AUTOCORRECT in 2022. Hij schreef ook Here/Not Here, een korte film geregisseerd door Bim Ajadi. Deze film won in de categorie 'Beste film' in Deaffest 2022.
In 2023 ontving Jonzi D een ‘citaat’ van Al Taylor van de 71st District - New York State Assembly als erkenning voor zijn inspanningen voor het bevorderen en bepleiten van de hiphopcultuur in het Verenigd Koninkrijk en in het buitenland. Ook ontving hij de De Valois Award for Lifetime Achievement van de Dancing Times Critic's Circle.