Notenkraker bij Het Nationale Ballet is een adembenemende droombetovering
Door Peter Rombouts - foto's Altin Kaftira
Als je de De Notenkraker & Muizenkoning bij Het Nationale Ballet hebt gezien dan doorbreekt dat de grauwe en grijze Decemberdagen. Het is als de zon vangen op je huid, die vitamine E omzet in positiviteit. Deze boost is grotendeels te danken aan de geweldige decors en kostuums van Toer van Schayk. Niet alleen zien we de meest sprookjesachtige decorwisselingen, ook de Empirische kostuums uit Napoleons Tijd zijn een lust voor het oog. Tevens tekende hij ook voor een groot deel van de choreografieën. De klassieke delen als de dans van de Sneeuwvlokken, de Bloemenwals en de Grand pas de Deux van Clara en de Prins komen van de hand van Wayne Eagling.
Ieder jaar worden er overal op de wereld als traditie tijdens de kerstperiode de Notenkraker gedanst. Sinds dat deze productie in 1996 in Nederland in première ging hebben ruim 325000 mensen deze voorstelling gezien. Ook nu is de reeks voorstellingen, die duurt tot twee januari 2025, al weken van te voren uitverkocht. Het unieke wat deze Notenkraker onderscheidt van alle andere producties is dat het verhaal zich afspeelt aan de Amsterdamse grachten en het zich afspeelt rondom het Sinterklaasfeest. i.p.v het kerstfeest.
In een grachtenpand woont de familie Staalboom met hun kinderen Clara, Frits en oudere zus Louise. Buiten sneeuwt het en op de grachten wordt geschaatst als de gasten arriveren bij de familie voor het grote Sinterklaasfeest. Onder de gasten bevindt zich oom [tovenaar] Drosselmeijer die zijn jeugdige neef heeft meegenomen. Als Sinterklaas en Piet de cadeaus hebben uitgedeeld en zijn vertrokken dan haalt oom Drosselmeijer zijn toverlantaarn tevoorschijn. De plaatjes in de lantaarn vertellen het verhaal van een jonge prinses die het huwelijksaanzoek van de Muizenkoning afwijst omdat ze haar hart al heeft gegeven aan de knappe prins. De Muizenkoning tovert hem om in een Notenkrakerpop. De jonge Clara ziet in haar fantasie de jeugdige neef als de betoverende prins op wie zij heimelijk verliefd is. Haar oom geeft haar de Notenkrakerpop. s'Nachts als Clara in bed ligt verschijnt in haar droom de Muizenkoning die de Notenkraker op wil eten. Als ze naar de woonkamer rent om de Notenkraker te redden slaat de grote klok twaalf uur De kamer wordt wel tien keer zo groot.Overal verschijnen muizen die de strijd aangaan met de speelgoedsoldaatjes o.l.v. haar broertje Frits. In een gevecht met de Muizenkoning raakt de Notenkraker gewond. Hij wordt verzorgt door Clara waardoor hij in een prins verandert. Ze vluchten door een sparrenwoud maar worden achterna gezeten door de Muizenkoning. Dan verschijnt de tovenaar en die voert hun beiden mee in de toverlantaarn. Binnenin de lantaarn, het rijk van Drosselmeijer, dringen de muizen en de muizenkoning ook binnen. De Notenkraker doodt de Muizenkoning en dan is de betovering verbroken en is hij weer voor altijd de mooie prins. Dan voert de lantaarn Clara en de prins door allerlei vreemde landen waarin ze ook haar hele familie in allerlei situaties weer terugziet. Na de romantische pas de deux draait de mechaniek van de toverlantaarn door waardoor Clara wakker schrikt. Ze rent met haar broertje Frits naar de voordeur waar ze nog net zien dat oom Drosselmeijer en zijn neef de beide kinderen groeten terwijl ze om de hoek van de gracht verdwijnen.
Al gelijk wordt je als toeschouwer betovert door de overweldigende muziek van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski die werkelijk schitterend wordt gespeeld door het Balletorkest o.l.v. de nieuwe orkestdirigent Koen Kessels. Wat een glorieuze binnenkomer. Dan volgen scenes zich wonderwel in decorwisselingen zo snel en geolied op dat de betovering alleen maar aanhoudt. Hulde voor techniek. Van de slaapkamer van Clara naar schaatsende dansers op de grachten. Van Grachtenhuis naar Dennenbos en dat gaat zo maar oogverblindend door. Dan de tweede acte waar we ineens in de binnenkant van de toverlantaarn belanden. Dan komen de buitenlandse reizen met wederom de meest geweldige creaties. Het is gewoonweg de hele voorstelling door een groot feest.
Ik ben expres dit keer met het beschrijven van de decors en de kostuums begonnen omdat die met de muziek al zo allesomvattend is. We zien hier toch echt het genie Toer van Schayk aan het werk.