Mandy Heidstra (35) werkt als ZZP’er in het theater, aan de organisatiekant. Haar partner Joep werkt ook in het theater, aan de technische kant. Mandy werkte onder meer mee aan Disney’s The Little Mermaid, Cirque Stiletto 2 & 3 en Holiday on Ice’s jubileumvoorstelling SHOWTIME. Ze werkt ook voor een impresariaat en streamingplatform. Volgens Mandy is theater een microkosmos, waar alles uit de gewone wereld op kleine schaal plaatsvindt. Ze schrijft tweewekelijks voor ons over wat zij haar gewone leven in een ongewone sector noemt.
Hoewel we allemaal uniek zijn en we daardoor graag - met name over onszelf - anders willen geloven, zijn we geen van allen onvervangbaar. In sommige gevallen heb je drie personen nodig om het werk van één kei op te vangen en in andere gevallen heb je nog maar één iemand nodig die efficiënt werkt in plaats van twee wat ongeorganiseerdere types, maar per saldo is er een oplossing.
De vraag is vaak hoe snel je die oplossing in kunt vliegen. In het geval van vele vaste contracten hebben werknemers een maand of zelfs twee een opzegtermijn. Dan kan er naar een nieuwe werknemer gezocht worden, deze kan nog even ingewerkt worden en het bedrijf loopt door alsof er niets is veranderd. Op persoonlijk vlak, voor de collega’s, is dat natuurlijk niet zo, maar operationeel is er niets aan de hand.
In theater hebben we voor uitvoerenden ook zo’n soort systeem: alternates, understudies en swings. Dit zijn allemaal mensen die de rol(len) ook kunnen vervullen. Natuurlijk kun je een voorkeur hebben voor de ene of de andere acteur, maar de voorstelling gaat op gelijkwaardige kwaliteit door. In een enkel geval, bijvoorbeeld bij one-man-shows, is er geen vervanging en betekent afwezigheid ook afzegging. Wanneer Simone Kleinsma ziek is begrijpt het publiek heel goed dat Simone’s Songbook even niet door kan gaan.
Wanneer er achter de schermen onvoldoende personeel is, is afzeggen net zo noodzakelijk, alleen voor het publiek soms lastiger te begrijpen. Het kan hier in het geval van ZZP’ers gaan om een slecht gedefinieerde opzegtermijn, maar veel gevaarlijker is het gebrek aan overdraagbaarheid in acute situatie. Er wordt vanwege de kosten met zo’n klein mogelijk team gewerkt en de werkdruk is hoog. Iedereen weet van zichzelf wat er gedaan moet worden, maar niemand anders is op de hoogte. Wanneer iemand dan wegvalt is er niemand die het werk over kan nemen.
De oplossing hiervoor is ‘redundancy’: voor elke plek op zijn minst één invaller. Dat wil niet zeggen dat je heel veel extra personeel nodig hebt. Meestal is één persoon extra genoeg om een slim schuifsysteem in te zetten. Persoon A heeft zijn eigen werk, maar weet ook wat B doet. B weet het van C en C weer van A, simpel gezegd.
Nu de lockdowns ervoor hebben gezorgd dat we alles aan het heroverwegen zijn, is er een gouden kans om ook het personeelsbestand en vooral het bijbehorende –beleid eens onder de loep te nemen. Natuurlijk zorgt de pandemie voor financiële spanningen, maar redundancy kan juist een hele hoop geld besparen. Iemand stel op sprong vervangen, een voorstelling afgelasten - het zijn dure oplossingen. Tot nu toe was altijd het argument dat het niet vaak voor zou komen, dus dat je niet ‘al die kosten’ maakt voor een kleine kans (hoewel dat precies het principe van een verzekering is, zoals voor ziektekosten, brand of inboedelschade en die hebben de meesten van ons wel). De pandemie heeft echter meegebracht dat de kans groot is dat personeel (tijdelijk) uitvalt. Kortom: het is belangrijker dan ooit dat iedereen vervangbaar is.
Bijkomend voordeel is dat de werkdruk onder het personeel iets zal afnemen. Er is immers één extra werknemer die kan bijspringen. Daarnaast is er ook nog het psychologische effect van weten dat áls je een keer ziek wordt de voorstelling toch door kan gaan. The show must go on zorgt voor een ongezonde druk op personeel dat het gevoel heeft oprecht onvervangbaar te zijn. We zien dat nu in de ziekenhuizen, waar het gebrek aan personeel zorgt voor ondragelijke werkdruk die vervolgens onze hele maatschappij weer raakt.
Dus als we dan goede dingen van deze pandemie mogen leren en meenemen: laten we redundancy maar eens op de todo-lijst zetten en gebruik maken van de huidige ‘vrije’ tijd om overdrachtmogelijkheden goed in te vullen voor onze organisatie, voorstelling of toekomstplannen.