Mandy Heidstra (36) werkt als ZZP’er in het theater, aan de organisatiekant. Haar partner Joep werkt ook in het theater, aan de technische kant. Mandy werkte onder meer mee aan Disney’s The Little Mermaid, Cirque Stiletto 2 & 3 en Holiday on Ice’s jubileumvoorstelling SHOWTIME. Ze werkt ook voor een impresariaat. Volgens Mandy is theater een microkosmos, waar alles uit de gewone wereld op kleine schaal plaatsvindt. Ze schrijft tweewekelijks voor ons over wat zij haar gewone leven in een ongewone sector noemt.
Mijn moeder lag vorige week op sterven. Dat klinkt heftiger dan het is. Of eigenlijk is het misschien net zo heftig als dat het klinkt, maar zijn we er ondertussen aan gewend. Ze doet het namelijk nogal vaak. In de afgelopen 15 jaar heeft ze al zo vaak op sterven gelegen dat ik de tel ben kwijt geraakt. Van ‘het is wel even spannend en we moeten haar goed in de gaten houden’ tot ‘we weten niet of ze de ochtend haalt, dus u kunt maar beter hierheen komen’, we hebben het al meerdere malen doorlopen.
Bij ons thuis maken we er inmiddels grappen over. Van bescheiden en beschaafd tot zwartgallig en niet voor de teerhartigen. Teerhartig ben je na al die ervaringen ook niet meer. Bovendien is humor een heel geslaagd overlevingsmechanisme. Dus grappen en grollen we verder over onze ‘Heintje Davids’, want ook mijn moeder neemt graag afscheid en komt nóg liever terug.
De Heintje Davids-grap werd ook voor mijn moeders medische moeras al voor allerlei omstandigheden gebruikt vroeger. Ik weet niet beter. Al heb ik mijn halve jeugd gedacht dat Heintje Davids een man was. En een tijd lang vroeg ik me af of hij dan dat ‘Mama’ had gezongen, waar ik zo’n gruwelijke hekel aan had. Iets met klok en klepel.
Heintje kwam de eerste keer waarschijnlijk vooral terug door hartenzeer. Twee jaar nadat ze gestopt was overleed haar man. En met dank aan de Tweede Wereldoorlog was Heintje al haar hele familie kwijt. Het toneel bracht haar verbinding met haar familie en nu haar man er ook niet meer was, viel ze daar waarschijnlijk op terug. Daarna heeft ze nog vele malen aangekondigd te stoppen, maar toch deed ze dat lange tijd niet. Het is zelfs officieel opgenomen in onze taal als het heintjedavidseffect.
Stoppen met werken is makkelijk als je een hekel hebt aan je werk en alleen werkt voor je geld. Maar zodra je werk meer is dan alleen je bron van inkomen en verweven is met je identiteit, zal het altijd lastiger zijn. In onze taal ‘ben’ je dan ook je beroep: ik ben caissière, ik ben arts, ik ben advocaat, ik ben artiest, in plaats van dat het iets is wat je doet.
Tijdens de afgelopen twee jaar met Covid hebben veel mensen iets over hun werk geleerd. Bijvoorbeeld dat het best thuis kon. Of juist dat ze het misten. We hebben geleerd dat de minder betaalde beroepen juist degenen zijn die de maatschappij draaiende houden. Dat wisten we eigenlijk al, maar het werd wel weer even heel duidelijk. En artiesten hebben geleerd dat ze het toneel nodig hebben.
Er werd gestreamd, er werden huiskameroptredens, raamoptredens, optredens voor 30 personen en 1,5meteroptredens gehouden. Er werd geproduceerd als nooit te voren, zonder dat het direct uitgevoerd kon worden. Claudia de Breij realiseerde zich in haar corona-programma, geïnspireerd op Heintje Davids, dat theater voor haar een noodzakelijkheid is. Nathalie Baartman kwam er zelfs achter dat ze zonder theater rare dingen gaat doen. Zij kwamen terug en spelen nu weer de sterren van de hemel.
Toch zijn er artiesten die ondanks deze maakdrang, zelfverwezenlijking en liefde voor hun vak besluiten afscheid te nemen. Ze nemen afscheid met nog één laatste tournee, zoals bijvoorbeeld Hans Dorrestijn nu doet. Nog één kans ze in de theaters te bezoeken. Tenzij ze het niet laten kunnen. Maar dat risico neem ik niet. Net zo goed als dat we weer bij mijn moeder staan om afscheid te nemen. Je wil de laatste toch niet missen…
Column Mandy Heidstra: HET ALLERLAATSTE RONDJE
