Mandy Heidstra (34) werkt als ZZP’er in het theater, aan de organisatiekant. Haar partner Joep werkt ook in het theater, aan de technische kant. Mandy werkte onder meer mee aan Disney’s The Little Mermaid, Cirque Stiletto 2 & 3 en Holiday on Ice’s jubileumvoorstelling SHOWTIME. Volgens Mandy is theater een microkosmos, waar alles uit de gewone wereld op kleine schaal plaatsvindt. Ze schrijft tweewekelijks voor ons over wat zij haar gewone leven in een ongewone sector noemt.
‘En de laatste doet het licht uit’ was de coronavoorstelling van Dick van den Heuvel over de plotselinge lockdown van de theatersector op 12 maart 2020. Deze week was ik de laatste die het licht uit deed.
Vol goede moed waren we aan de repetities begonnen. Een grootste voorstelling die we ook voor 30 man publiek zouden gaan spelen. Liever voor meer mensen, maar zo niet, dan toch. Rekening houdend met mogelijke maatregelen in januari - nadat mensen elkaar misschien niet alleen sokken en staatsloten, maar ook corona cadeau hadden gedaan met de Kerst - hadden we bedacht de voorstelling al in de montageweek te filmen. Normaal doe je dat liever wanneer hij wat verder ingespeeld is, maar gezien de omstandigheden besloten we dit naar voren te halen.
Onze montageweek begon op 14 december, de dag van de toespraak van Mark Rutte in het torentje. De dag dat alles weer op slot ging. Nu bleek dat repeteren en filmen voor professionele gezelschappen nog wel was toegestaan, net zo goed als dat trainen en wedstrijden voor topsporters nog zijn toegestaan, denk ik.
Een morele spagaat volgde. Hoewel niet tegen de regels voelde het wel tegen de geest van de maatregelen. Nog afgezien van dat je als organisatie altijd graag je kerntaken wilt vervullen, wil je daarbij (als het goed is) ook zorgdragen voor je eigen mensen. Ze aan het werk houden is voor ze zorgen, ze niet ziek laten worden ook.
Het kentekent de ingewikkelde tijd waarin we leven en de discussies die je in de media, aan de keukentafel, in de winkel, op je werk en overal ziet ontstaan. Theoretisch gezien zouden we dit virus binnen twee weken de baas kunnen zijn. Maar dat zou wel vragen dat letterlijk iedereen binnenblijft en er geen mens-tot-mens contact is. Een theorie die in de praktijk nooit voor zal komen, want zorg, handhaving, hulpdiensten, en noem maar op draaien door. Bovendien, is de wereld stilleggen ook niet zonder gevolgen. Daar komt nog bij dat dit virus niet bepaald een zombiepandemie veroorzaakt, maar bij een groot gedeelte van de mensen zeer mild verloopt – alleen niet bij iedereen.
De mens heeft ooit, lang geleden de stap moeten maken van denken vanuit het ‘ik’ naar denken vanuit het ‘wij’. Kleine offers werden gebracht om samen beter af te zijn, zoals het delen van eten in ruil voor bescherming. Zo konden we als gemeenschap leven en floreren, in plaats van als individuen. In de huidige maatschappij waar individualisering weer gemeengoed is, zie je dat sommige mensen deze stap achteruit hebben gezet. Ze begrijpen niet meer dat belastinggeld naar zaken gaat waar zij niet direct nut van hebben, of dat ze voor een zorgverzekering betalen terwijl ze niet ziek zijn.
Na “ik-wij” zou de stap “wij-zij” moeten volgen, waarbij we zien dat een groep anderen gelijkwaardig is aan onze groep. Deze stap heeft de mensheid als geheel nooit echt kunnen maken, getuige problematiek met discriminatie en racisme. In deze pandemie steekt hij ook de kop op, want niet iedereen wordt even ziek. En waarom zou ik thuis zitten zonder inkomen, als ik niet eens ziek wordt? Als mijn hele leeftijdscategorie niet ziek wordt? Als mijn hele geslacht minder risico loopt?
De morele spagaat: we hebben besloten door te filmen. Na de toespraak ging het nog om tweeëneenhalve dag werk die toch al volledig coronaproof met afstand, schoonmaken en voorzorgsmaatregelen ingericht waren. Op die manier konden we iedereen emotionele afsluiting bieden, ook wat waard. Hebben we het goed gedaan? Geen idee. Hebben we ons best gedaan? Absoluut.
Nadat iedereen weg was heb ik opgeruimd, weer schoongemaakt en als laatste het licht uit gedaan, met tranen in mijn ogen. Het is december, de maand van verdraagzaamheid, generositeit, liefde en vrede. Laat deze december ook de maand zijn van ik, wij én zij. Van saamhorigheid, ook als je er zelf niet beter van wordt.
Column Mandy Heidstra: HET GEMEENGOED
