Mandy Heidstra (34) werkt als ZZP’er in het theater, aan de organisatiekant. Haar partner Joep werkt ook in het theater, aan de technische kant. Mandy werkte onder meer mee aan Disney’s The Little Mermaid, Cirque Stiletto 2 & 3 en Holiday on Ice’s jubileumvoorstelling SHOWTIME. Volgens Mandy is theater een microkosmos, waar alles uit de gewone wereld op kleine schaal plaatsvindt. Ze schrijft tweewekelijks voor ons over wat zij haar gewone leven in een ongewone sector noemt.
Gelukkig nieuwjaar!
12 maart 2020 was de dag dat premier Rutte de eerste maatregelen tegen COVID-19 aankondigde. Voor veel voorstellingen betekende dit dat ongemerkt de laatste voorstelling gespeeld was. Geen dernière, geen afterparty, geen laatste knuffel.
Mijn telefoon ging non-stop. Collega’s die op de snelweg bij een benzinestation stonden te wachten op informatie, bevestiging, een opdracht. Collega’s die al te horen hadden gekregen dat ze onverrichter zaken naar huis konden. Collega’s die net die dag niet aan het werk waren en dus geen prioriteit hadden in de berichtgeving maar ook wanhopig op zoek waren naar antwoorden. En ook collega’s die wél door konden, omdat er maar zo weinig mensen in de zaal zaten dat het nog mocht. Of die in het buitenland aan het werk waren en onder hele andere voorwaarden vielen. Of collega’s die in het buitenland juist een week eerder al waren gestopt en niet snapten waarom wij nou zo verbaasd waren.
En toch waren we dat, verbaasd. Dit kon ons toch niet gebeuren? We leven in een Westers, welvaren land. Oké, de gezondheidszorg is onder de kabinetten Rutte wel uitgekleed, maar we kunnen toch wel een griepje aan? En trouwens, we hechten in dit land toch aan cultuur? Dan kán je niet zomaar dicht!
Langzaam maar zeker begon het in te zinken: niet alleen waren we nu grotendeels dicht, maar het zou ook niet zomaar weer opgelost zijn. Ja, de eerste maanden waren we nog hoopvol. We verplaatsten voorstellingen een paar maanden vooruit, zagen mogelijkheden voor buitenevenementen. Even doorbijten en dan zouden we er weer volle kracht staan. Bovendien, even verplicht thuis zitten geeft ook ruimte voor dingen waar anders geen tijd voor was, zoals klussen, sporten of het laten vloeien van die creatieve sappen voor nieuw werk wat we straks weer konden gaan vertonen.
Tot dat daar minister Van Engelshoven was, die vertelde dat het seizoen verloren was. Een woedegolf schoot door de creatieve sector. Hoe kon ze dit zeggen? Waarom vocht ze niet voor ons? We konden het veilig maken, zoals andere vrijetijdsbesteding, dus waarom mochten wij niet?! Er kwamen protesten, de sector wist elkaar voor het eerst sinds jaren te vinden en zich een beetje te verenigen en de noodpakketten en steun van het publiek kwamen los.
Met dat geld wilden we nieuwe dingen mogelijk maken. Er werden plannen gemaakt, initiatieven ontwikkeld. Voor klein publiek, looproutes, goede ventilatie, veilig. Maar naar mate de tijd vorderde, bleek meer en meer dat er minder en minder mogelijk was. Niet omdat het bij ons niet goed zou gaan, maar omdat het om de optelsom van de hele samenleving zou gaan. Zou je én op bezoek én naar de winkel én naar een pretpark én naar het theater én naar de sportschool gaan, dan zouden ze stuk voor stuk misschien wel zo veilig mogelijk zijn, maar zou alles bij elkaar het risico toch oplopen. Want terwijl binnen alles zo goed mogelijk was geregeld, zijn er dan toch veel reisbewegingen en contactmomenten en verlies je de grip. Guido Weijers heeft zich een jaar lang ingezet om te mogen testen, met als resultaat dat de eerste testronde nog niet eens is afgerond. Niet omdat het niet veilig kan, maar omdat de optelsom te hoog is.
Toen in december 2020 alles weer dicht ging, begon het zelfs bij de laatste, meest positieve leden van de sector te dagen: er was voorlopig geen hoop op live theater. De creatieve sector zou de creatieve sector niet zijn als er niet toch nog initiatieven waren. Streamen, filmen, podcasts, we doen wat we kunnen. Toch is het marginaal en zijn vele goede mensen thuis komen te zitten of ander werk gaan doen.
Al voordat Joep en ik een stelletje waren vond ik hem één van de beste geluidsmannen van Nederland. Inmiddels werkt hij al maanden veelal buiten de sector. Volledig voornemens straks weer voltijd in het theater aan de slag te gaan, in tegenstelling tot vele andere collega’s die hebben moeten besluiten zich om te laten scholen en daar volledig voor te gaan. De sector loopt leeg. We zitten thuis, verliezen werk, kwaliteit, contacten, mensen. En zonder stip aan de horizon zien we het steeds somberder in.
Het afgelopen jaar was een jaar van verlies en van rouw. Letterlijk voor al die mensen die een geliefde zijn verloren aan COVID-19, wat geen gewoon griepje bleek te zijn, maar een aanslag op ons zorgstelsel en onze sociale coherentie. Maar ook voor iedereen uit een sector die is stilgelegd en daardoor zijn dagelijkse structuur, zijn passie en zijn bestaanszekerheid verloor. We hebben in onze sector dan ook alle fase van rouw gezien: ontkenning, woede, onderhandeling en depressie.
Voor wie de fasen van rouw kent, het zijn er vijf en er ontbreekt er dus nog één: acceptatie. Hoewel sommigen gelukkig zijn in hun nieuwe leven, kan ik alleen voor mezelf spreken als ik zeg dat er van acceptatie nog geen sprake is. Berusting in de situatie, misschien. Want vertelt een groot deel van de verhalen die wij in onze sector vertellen niet van het groter goed en dat helden dat te allen tijde en tegen elke prijs beschermen?! Als sector beantwoorden we dus het batsignaal door te sluiten, door plannen te maken voor later; door te dromen, maar nog niet te doen.
Het goede nieuws? Een nieuw jaar is begonnen, met nieuwe kansen. May the best day of your past be the worst in your future. Gelukkig nieuwjaar!
Column Mandy Heidstra: HET NIEUWE BEGIN
