Mandy Heidstra (33) werkt als ZZP’er in het theater, aan de organisatiekant. Haar partner Joep werkt ook in het theater, aan de technische kant. Mandy werkte onder meer mee aan Disney’s The Little Mermaid, Cirque Stiletto 2 & 3 en Holiday on Ice’s jubileumvoorstelling SHOWTIME. Volgens Mandy is theater een microkosmos, waar alles uit de gewone wereld op kleine schaal plaatsvindt. Ze schrijft tweewekelijks voor ons over wat zij haar gewone leven in een ongewone sector noemt.
De geschiedenis leert ons dat volgende generaties ons dom zullen vinden. Hoe konden mensen tenslotte ooit geloven in heksen? Niet begrijpen dat het universum niet om de aarde draait? Of überhaupt dat de aarde rond is? Waarom dachten mensen dat zittend slapen zou voorkomen dat boze geesten je te pakken zouden krijgen? Of dat aderlaten je zou genezen? Konden mensen echt niet inzien dat bacteriën bestaan, ook al zijn ze te klein om te zien? Hoe konden we ooit accepteren dat mensen verkocht werden als vee? Dat hele volkeren afgeslacht werden omdat ze niet hetzelfde geloofden? Dat de aarde een grondstof is en dat die op kan raken?
De geschiedenis wordt vandaag geschreven, maar achteraf beoordeeld. Wat zullen toekomstige generaties over ons te zeggen hebben? Zal de corona-crisis een hoofdstuk worden of slechts een voetnoot? Hebben we er juist aan gedaan om volksgezondheid koste wat het kost te beschermen of worden we afgerekend op de economische en sociale gevolgen? Het zijn vragen die door mijn hoofd spelen, nu de corona-crisis en het vieren van de 75-jarige vrijheid elkaar dit jaar overlappen.
Want hoewel we bij het vieren van de vrijheid vaak denken aan de heldenverhalen, waren die verhalen in de minderheid. Verhalen van menselijk leed en wreedheden zijn de kern. Echter, het overgrote deel van de verhalen is doodnormaal. Van gewone mensen die ondanks alles gewone levens probeerden te leiden. Die hun huizen wilden betalen, eten op tafel wilden hebben, kleren aan hun lijf, die wilden kunnen zorgen voor hun naasten.
Doodgewone mensen, die bleven werken, die elkaar probeerden te zien, die verliefd werden of juist ruzie kregen. Een ieders leven werd beïnvloed door een oorlog, een dictator, een natuurramp, of een ander groot element uit de geschiedenis waardoor hun bewegingsvrijheid werd beperkt. Toch ging hun gewone leven door. Dat verschijnt niet in de geschiedenisboeken, want het is niet uitzonderlijk.
Maar juist het feit dat mensen altijd een weg vinden, dat levens altijd doorgaan, is ontzettend uitzonderlijk. En dat maakt de corona-crisis ook een uitzonderlijke crisis, want nu worden hele sectoren, hele steden, hele levens op een georkestreerde manier stilgelegd. De worsteling die daaruit voortkomt zien we dagelijks op televisie, in de krant en op straat. Want mensen willen leven. Voor de één betekent dat alleen iets anders dan voor de ander. De één zet een gezond en lang leven voor alles, terwijl de ander juist een leuk leven belangrijker vindt dan een lang leven. De één wil verantwoordelijk zijn voor zichzelf, terwijl de ander liever een sociaal model ziet, waarin je zorgt en er voor je gezorgd wordt.
De evenementensector heeft deze week wereldwijd de noodklok geluid wat betreft hun overleven. In Nederland zien ze dat voor werkenden in loondienst tot 90% van het loon wordt betaald door de overheid, maar voor zzp’ers er een bijstandsinkomen beschikbaar is. Ze zien dat de al gesteunde instellingen extra geld ontvangen, maar de vrije producenten geen extra ondersteuning ontvangen. Ze zien dat er gecommuniceerd wordt dat er van alles weer mag, maar dat er geen verdienmodel meer overeind blijft binnen de maatregelen van het RIVM voor de evenementensector. Ze zien dat als er nu geen oplossing komt, hun gewone levens onder enorme druk komen te staan en er wereldwijd miljoenen werkloos zullen worden.
Werkloos in een wereld waar hun opleiding en ervaring niet meer van waarde is. Waarin mensen zeggen ‘dan ga je toch gewoon iets anders doen’.
Wat als je kunstschaatser bent en vanaf je zesde nooit iets anders hebt gewild én gedaan om op het hoogste niveau in shows te kunnen schaatsen. Je hebt je hele leven ingericht om dit te kunnen en je droom bereikt. Je hebt de vaardigheden opgedaan, je plekje veroverd en je verdient je brood ermee. Ja, het is je passie, maar het is ook je beroep.
Wat als je geluidsontwerper bent? Je hebt aan het conservatorium gestudeerd, weet alles over akoestiek, over versterking, je kunt partituren lezen en tot op de noot nauwkeurig werken. Je hebt stages gelopen en jarenlang gebuffeld om een plekje te veroveren tussen alle andere geluidsmensen. Je hebt een netwerk waardoor je steeds nieuwe klussen kunt aannemen. Je werkt voor orkesten, maar ook voor bandjes, je doet wat commerciële klussen en werkt voor kunst met de grote K. Je denkt dat je slim hebt gespreid en zo altijd zeker bent van werk en inkomen. En je geniet.
In de vrijetijdssector werken heel veel mensen die ontzettend gek zijn op hun beroep. Ze hebben hun leven ernaar ingericht, ze hebben er alles voor gegeven, ze houden er echt van. Maar ze hebben er ook jarenlang hard voor gestudeerd, hard voor gewerkt.
Wanneer iemand vier jaar (of langer) aan de universiteit heeft gestudeerd, vinden we dat een investering voor de toekomst en noemen we zo iemand hoog opgeleid. Wanneer iemand vanaf zijn zesde schaatslessen volgt om daar 12 jaar later zijn beroep van te maken is hij een dromer. En dromers komen niet zomaar aan een andere baan, zelfs niet als ze dat door de huidige omstandigheden (tijdelijk) willen.
De verhalen van mensen in de evenementensector zijn geen heldenverhalen. We redden geen levens op de intensive care. We vechten niet voor het leven van onschuldige burgers. We zijn gewone mensen, die gewone, ongewone levens leiden. Met hypotheken en internationale tournees in nightliners. Met eten op tafel en van cateringservices. Met kleren en showkostuums. Met hun familie én hun theaterfamilie om voor te zorgen.
Doodgewone mensen die dolgraag willen werken, maar nu even niet kunnen. Niet in de eigen sector en daarbuiten worden ze niet gezien.
De noodklok is geluid. We hebben de steun van de overheid nodig. Geen onderscheid binnen de sector meer: zzp’ers moeten ook 90% van hun inkomen vergoed krijgen en vrije producenten moeten ook staatssteun kunnen krijgen. Behalve financiële steun hebben we ook informatie van de overheid nodig. Ten eerste zullen ze veel duidelijker moeten communiceren dat het feit dat we ‘weer open’ mogen niet maakt dat het verdienmodel weer terug is. Zolang de overheid naar het publiek doet alsof er niets aan de hand is, zal het publiek ook minder snel geneigd zijn ons privaat te ondersteunen. Verder hebben we inzichten nodig in hoe we wél naar een hogere capaciteit mogen. Wanneer een triage, mondkapje en goede ventilatie, zoals in een vliegtuig, voldoende zijn om mensen korte periode bij elkaar te zetten, dan kunnen we dat realiseren.
Daarnaast hebben we alternatieven nodig. Bijna 300.000 man in Nederland in de podiumkunsten alleen al. Allemaal bereid en in staat tot werken, maar ze worden niet benut. De overheid kan aanbestedingen doen. 90% van inkomen vergoeden? Daar mag best werk tegenover staan. Zet al deze mensen in om ziekenhuispersoneel, docenten, kinderdagverblijven, verzorgingstehuizen, handhavers te ondersteunen. De GGD komt personeel tekort: wij kunnen bellen. Renovaties van overheidsgebouwen? Onze sector heeft genoeg handige Harrie’s, specialisten op gebied van elektronica en IT, maar ook stylisten en decorontwerpers voor de aankleding. Er zijn zo veel toepassingen voor al deze zeer lang opgeleidemensen met een rugzak vol ervaring en een hart vol passie.
De noodklok is geluid. Overheid, help ons vandaag om morgen te realiseren. Laat dit geen gewoon verhaal zijn, maar één voor de geschiedenisboekjes, waaruit blijkt dat de mensheid verre van dom en uitermate sociaal en sterk is.
Column Mandy Heidstra: MORGEN WORDT VANDAAG BEDACHT VI
