Mandy Heidstra (34) werkt als ZZP’er in het theater, aan de organisatiekant. Haar partner Joep werkt ook in het theater, aan de technische kant. Mandy werkte onder meer mee aan Disney’s The Little Mermaid, Cirque Stiletto 2 & 3 en Holiday on Ice’s jubileumvoorstelling SHOWTIME. Volgens Mandy is theater een microkosmos, waar alles uit de gewone wereld op kleine schaal plaatsvindt. Ze schrijft tweewekelijks voor ons over wat zij haar gewone leven in een ongewone sector noemt.
Wat houdt een toneelstuk precies in? Hoe wordt een toneelstuk bedacht? Wat moet er allemaal worden geregeld om uiteindelijk een toneelstuk op te kunnen voeren? Enkele vragen die ik deze week kreeg voorgeschoteld door twee CKV-leerlingen die een onderzoek naar theater en toneel zijn gestart. Vragen die ogenschijnlijk simpel zijn, zeker voor iemand die al ruim tien jaar met niets anders bezig is dan met theater maken. Maar ogenschijnlijk simpel is bedrieglijk ingewikkeld.
Ik vind het ontzettend leuk om te vertellen over theater, rondleidingen te geven, gastlessen te geven, mensen te enthousiasmeren. Ik houd zo ontzettend van mijn vak, dat deel ik graag met zo veel mogelijk mensen. Jonge mensen, zeker de plicht-plegende CKV’ers, zijn des te leuker. Onbevangen en met verwachtingen zo laag dat hen overrompelen nog relatief simpel is. Hoewel we vanaf dit weekend weer een klein beetje kunnen opstarten, is het al ruim een jaar best ingewikkeld om nieuw publiek te inspireren. Live, tenminste. Digitaal zijn er prachtige initiatieven ontwikkeld, waarvan streamen één van de meest opvallende en succesvolle voorbeelden is.
Dat maakt tegelijk de eerste vraag van de leerlingen zo ingewikkeld. Want wat is een toneelstuk nu eigenlijk? Meestal bestaat een toneelstuk uit meerdere aktes, maar het kan ook een eenakter zijn. Net zo goed als dat het een monoloog kan zijn, kunnen er tientallen mensen op de bühne staan. Het onderwerp kan uiteenlopen van waargebeurd tot pure fantasie, van recent tot eeuwenoud. De vorm kan aangevuld worden met talloze disciplines van muziek tot techniek. De locatie kan een theater zijn, maar ook dat hoeft niet. En met de opkomst van het streamen is zelfs het live-element optioneel geworden.
Wat houdt een toneelstuk dan precies in? We komen al gauw terug op de eeuwenoude definitie: toneel is een nabootsing van een handeling en niet de handeling zelf. Kortom: het is spelen. Voor sommigen ligt het belang bij zelf spelen, voor anderen, het publiek, is het voldoende anderen te zien spelen en daarin mee te leven. Op die manier ontdekken we verhalen, standpunten, werelden. We verruimen onze blik of bevestigen ons standpunt. We leren ervan de wereld door andere ogen te aanschouwen. We groeien als mensen en ontwikkelen ons als maatschappij dankzij spelen. Want wat we spelen, hoeft niet echt te gebeuren.
Met moderne technieken zoals film en streamen zullen de grenzen tussen live en opgenomen, toneel en andere vormen van spelen, soms een beetje opgerekt worden. Dat is niet erg, sterker nog, dat is altijd al zo geweest. Want wie nu naar het theater gaat heeft echt niet dezelfde beleving als de oude Grieken of de fans van Shakespeare in zijn eigen tijd.
Theater beweegt mee met de samenleving en is precies dat wat we nodig hebben om te ontspannen, te reflecteren, te engageren, te enthousiasmeren en te leren. Theater is van altijd en van iedereen. Theater is spelen en spelen is leven. Kortom: een toneelstuk is leven.
Column Mandy Heidstra: SPELEN IS EEN BEZIGHEID DIE MEN NIET ERNSTIG GENOEG KAN NEMEN
