Column Mandy Heidstra: TAAL IS ZEG MAAR ECHT NIET ZIJN DING

Mandy Heidstra (35) werkt als ZZP’er in het theater, aan de organisatiekant. Haar partner Joep werkt ook in het theater, aan de technische kant. Mandy werkte onder meer mee aan Disney’s The Little Mermaid, Cirque Stiletto 2 & 3 en Holiday on Ice’s jubileumvoorstelling SHOWTIME. Ze werkt ook voor een impresariaat en streamingplatform. Volgens Mandy is theater een microkosmos, waar alles uit de gewone wereld op kleine schaal plaatsvindt. Ze schrijft tweewekelijks voor ons over wat zij haar gewone leven in een ongewone sector noemt.

Het woord taalnazi is niet zo lekker gekozen, maar ik krijg hem thuis toch wel eens om mijn oren. Ik kan mierenneuken op de komma. Krijg ik een brief van de kinderopvang met een gebrekkige opbouw en ook nog een spelfout en ik heb meteen mijn mening klaar. Want als een briefje al niet lukt, welk voorbeeld geef je mijn kind dan.  Mijn kind van een paar maanden oud die naast wat willekeurige klinkers er alleen af en toe een snottebel uit weet te blazen. Lekker belangrijk hoe goed of slecht de briefstructuur van de directie aan haar ouders is. Dat de juffen lief zijn en goed opletten, dát is belangrijk.

Ik houd van taal. Niet van de functie, maar van de vorm. Poëzie, liedteksten, theater. Woorden brengen niet alleen een boodschap over, maar ook gevoelens. Niet alleen de gevoelens die bij de boodschap horen, maar gevoelens die bij de ontvanger horen. De schoonheid van taal kan ontroering brengen die de boodschap overstijgt.

Ook binnen de functie van taal kan de vorm een verschil maken. De persconferenties in de afgelopen twee jaar hebben maar wat vaak laten zien dat de manier waarop de boodschap gebracht werd minstens zo belangrijk was als de boodschap zelf. Toen Rutte een opsomming van belangrijke beroepsgroepen maakte en daarbij sekswerkers als eerste noemde, gaf dat méér dan alleen het feit dat er een opsomming was. Het gaf belang aan, voorkeur.

Sowieso is dat de nasmaak van onze sector. Cultuur was niet van belang. Niet alleen vanwege de maatregelen. Zelfs niet alleen door de, zeer ongelukkige, uitspraak van De Jonge over het dvd’tje. Vooral door hoe vaak cultuur níet genoemd werd, of pas als laatste. Pas ergens aan het eind van de crisis werd de culturele sector eerder genoemd in de persconferenties, zelfs een keer als eerste. Maar voor het gevoel was dat al te laat. Het gevoel niet waardevol gevonden te worden was al diepgeworteld.

Overigens niet alleen bij de mensen in de sector. Ook bij het publiek blijkt nu dat de boodschap doorgekomen is. Want hoewel de theaters weer open zijn en volop aanbod hebben, nieuw en oud, blijft het publiek achter. De NOS wijdde er zelfs een artikel aan, waarin de woordvoerder van de VSCD – iemand waarvan je zou hopen dat hij een liefde voor de functie en de vorm van taal heeft – ongelukkig uitlegde waarom theaters nu leeg blijven:

"Theaterpubliek is vaak wat ouder en lijkt soms huiverig om dicht op elkaar te zitten. Ook kopen mensen vaak geen kaartje meer omdat ze twijfelen of de voorstelling wel zal doorgaan."

Je hoopt dat door zo’n artikel van de NOS mensen weer gewezen worden op theaters, voorstellingen en mogelijkheden. Maar als 35-jarige lezer heb ik al geen zin meer na het lezen van deze uitleg. Ik heb geen enkele zin om opgepropt te zitten tussen oudjes die bang voor me zijn. En ik had er misschien niet eens bij stilgestaan dat de voorstelling ook weer afgelast kan worden, want we zijn toch uit de maatregelen?! Maar nu twijfel ik als lezer zelf ook en is het laatste restje motivatie ook vertrokken.

Joep is ‘zo dyslectisch als een deur’. Appjes krijgen van Joep lijkt soms meer op een rebus of een brief van een vijfjarige die je alleen begrijpt wanneer je alle woorden hardop uitspreekt, dan op een inhoudelijk bericht van een volwassene met een goed stel hersenen in zijn kop. In het begin vond ik dat lastig. Geen romantische lange liefdesbrieven, geen gevatte taalgrappen waar ik zo van houd, geen prikkelende Sinterklaasgedichten. Maar doordat Joep niets met de vorm heeft, heeft hij wel focus op inhoud. Wat er staat is taaltechnisch misschien niet juist, maar inhoudelijk is er geen steek tussen te krijgen.

Ik houd van vorm, maar vorm zonder inhoud is als een woordvoerder van de VSCD zonder liefde voor taal – en theater.

Column Mandy Heidstra: TAAL IS ZEG MAAR ECHT NIET ZIJN DING