De voorstelling Zeeuwse Vrouwen 2 is gebaseerd op het gelijknamige boek van auteur Kees Slager. Hij interviewde zeven vrouwen, afkomstig uit verschillende delen van Zeeland, tussen de zeventig en tachtig jaar. Bijzondere vrouwen aan wie het leven niet zomaar voorbij is gegaan. Actrice Gonny Gaakeer las het boek en besloot een voorstelling te maken. Zeven jaar geleden werden de eerste vier verhalen uit het boek bewerkt. Een paar jaar later de laatste drie. Zeeuwse Vrouwen 2 wordt nu opnieuw gespeeld door Gonny Gaakeer en Julia van de Graaff. De derde actrice, Astrid van Eck, kon niet mee doen aan deze herneming, dus werd vervanging gezocht en werd niemand minder dan Maike Boerdam gevraagd om het verhaal van de derde Zeeuwse vrouw te vertellen. Hoewel Gaakeer en Van de Graaff beide Zeeuwse roots hebben, is Boerdam de enige vrouw die zelf afkomstig is uit Zeeland. Het is maandag 29 januari 2018 wanneer ze in de auto onderweg is naar Middelburg voor de laatste repetities en ik een telefonisch interview met haar heb.
Je bent onderweg naar Middelburg voor de repetities van Zeeuwse Vrouwen 2. Hoe gaan die?
Maike: “Het gaat goed. Het is wel een kort repetitieproces, maar vijf dagen. De voorstelling bestaat al en ik neem een rol over. Astrid speelde dat fantastisch, maar ik wil daar wel echt mijn eigen ding van maken en geen kopie. Dat kan ik ook helemaal niet. Net als voor de nieuwkomer vergt het ook veel van je regisseur en tegenspelers, want zij moeten met een nieuwe energie werken. Gonny, Julia en Dic (van Duin, regisseur, red.) zijn heel erg lief voor me. Er is gelukkig heel erg de ruimte om mijn eigen ding te doen. Je moet bereid willend zijn om dat toe te laten en dat zijn ze, dus dat is heel fijn.”
Kun je iets vertellen over de voorstelling? Wat kunnen mensen verwachten?
Maike: “Zeeland is een provincie met verschillende eilandjes. De inwoners hebben dezelfde dingen heel anders beleefd, zoals bijvoorbeeld de Tweede Wereldoorlog. Maar ook de Watersnoodramp. Op Zeeuws Vlaanderen/Walcheren viel het bijvoorbeeld mee, maar op Tholen zijn duizenden mensen gestorven. Ondanks dat het één provincie is, zijn al deze eilandjes dus toch verschillend. Dat vormt een interessante basis. De drie vrouwen komen uit verschillende delen van Zeeland en kennen elkaar niet maar de regisseur laat het mooi in elkaar over lopen en ons elkaar aanvullen zodat het toch één geheel wordt.”
En wie is jouw personage?
Maike: “Mijn personage is een vrouw, afkomstig uit Zeeuws Vlaanderen. Zij is de enige van die zeven vrouwen die nog leeft. Ze is nu in de negentig en heeft dus alles mee gemaakt, de oorlog, de wederopbouw. Alle dingen worden verteld. Ze was een echte strijdster. Zo heeft ze mee gedemonstreerd tegen kernwapens en zich ingezet voor meisjes/vrouwen. Ze heeft een Katholieke opvoeding gehad. Ze mocht daarom niet uitgaanen had geen vriendje. Als er bijvoorbeeld muziek gespeeld werd op feesten of Jaarmarkten waren dat de momenten waarop zij kon dansen. Zo komt het ook terug in de voorstelling. Bestaande nummers en muziek die aansluiten op de gebeurtenissen en tekst in het stuk.”
Dus Zeeland heeft een schat aan geschiedenis, maar daar horen we nooit wat over. Het is best wel een ondergewaardeerde provincie, lijkt wel? Goed dat er nu een voorstelling is over de geschiedenis.
Maike: “Ja, dat klopt. De directeur van Theaterproductiehuis Zeelandia is een geboren en getogen Amsterdammer. Hij woont nu al een aantal jaar in Middelburg en heeft besloten om Zeeland op de kaart te zetten door deze voorstelling te brengen. Zeeuwse mensen zijn heel bescheiden en enorm nuchter en halen zichzelf eigenlijk een beetje onderuit door dingen niet zo groots te verkondigen. Hij vond het tijd dat ze eens voor zichzelf opkwamen en uitspraken.”
Je benoemde al eerder dat je gevraagd bent voor deze productie. Waarom wilde je hier aan mee werken? Wat heb jij met Zeeland?
Maike: “Ik ben niet geboren in Zeeland, maar wel getogen en opgegroeid. Ik ben echt een Zeeuw, dat zit zo in mijn DNA. Het is een gevoel, moeilijk uit te leggen. Ik voel me ontzettend verbonden met Zeeland en met de verbondenheid die er heerst onder de mensen. Zoals dat we vroeger ‘s avonds in de zomer met z’n allen buiten gingen zitten. De ene buurvrouw nam dan koffie mee, de ander zorgde later voor de wijn. Zo wisselde dat elkaar af. Er worden in sommige steden officiële burendagen georganiseerd, maar bij ons ging en gaat dat vanzelf. Met elkaar leven en overleven.”
Jullie spelen eerst twee werkvoorstellingen, daarna eenmalig in het DeLaMar.
Maike: “De twee werkvoorstellingen zijn in het theater van Theaterproductiehuis Zeelandia. Die voorstellingen zijn vooral bedoeld om ingespeeld te raken. Vrijdag spelen we één voorstelling in het DeLaMar Theater in Amsterdam. Deel 1 van de voorstelling was een heel groot succes in Zeeland. Het Zeeland Nazomerfestival wordt heel erg goed bezocht en heeft echt naam gemaakt. Daarom is het een trots om dit stukje Zeeland in Amsterdam te spelen en aan het noorden te laten zien.”
En over een aantal maanden is het dan zover: Zeeuwse Vrouwen 2 op het Zeeland Nazomerfestival in Middelburg. Een voorstelling over Zeeland spelen in Zeeland. Maakt dat het extra spannend?
Maike: “Nee, daar heb ik juist heel veel zin in. En daar ligt meteen de uitdaging. De voorstelling wordt gespeeld met Zeeuws dialect. En in Zeeland zelf zijn er heel veel verschillende dialecten. Mijn personage komt uit Zeeuws Vlaanderen. Het dialect daar klinkt heel anders dan het dialect in Sluis, waar ik zelf vandaan kom. Als er familie komt kijken op het Zeeland Nazomerfestival wil ik het toch heel goed kunnen. Het moet wel kloppen. In Amsterdam wordt ‘t toch wat algemener omdat anders niemand het verstaat. Het moet iets beschaafder zijn dan wat ik ga doen in Middelburg.”
Waarom moeten mensen deze voorstelling gaan zien? En vooral, waarom moeten bewoners van de overige provincies deze voorstelling bezoeken?
Maike: “Omdat het een hele mooi blik in de Zeeuwse keuken is. Zeeland heeft in de grote Nederlandse geschiedenis steeds net iets anders mee gemaakt. Zeeland was eerder bevrijd dan Zuid-Holland, bijvoorbeeld. De geallieerden hebben Zeeland gebombardeerd, ondanks dat het bijna bevrijd was. Zodat de Duitsers weg zouden gaan, naar het noorden. Ze waren bevrijd en toch werden er nog dingen kapot gemaakt. Dat zijn dingen die mensen niet weten. In Zeeland leven ook veel verschillende geloofsovertuigingen naast elkaar. Katholisme, Christenen, maar ook de streng gereformeerden. Mensen moesten zich laten bekeren als ze met elkaar wilde trouwen. De verhalen die wij vertellen zijn waargebeurd. Juist daarom is het leuk dat deze voorstelling niet alleen maar in Zeeland wordt gespeeld.”
Ik ben zo enthousiast gemaakt. Ik wil nu best wel heel graag naar Zeeland toe.
Als mensen, net als ik, nou zo enthousiast worden van jouw verhalen of de voorstelling en ze willen naar Zeeland, wat moet men dan absoluut bezoeken?
Maike: “Neeltje Jans. Dat is ook met kinderen heel leuk. Het is een heel leuk museum waar verschillende dingen te zien en leren zijn. De kering die gebouwd is staat altijd open: aan de ene kant heb je dan het zoete water, aan de andere kant het zoute water. Er is ook een aquarium waar je alles leert over vissen en planten. Verder zou je in Zeeland de verschillende eilanden kunnen bezoeken. Middelburg is een prachtige historische stad. Oh! En Sluis, natuurlijk. De place to be! Een heel mooi stadje met heel veel geschiedenis. Waar je heel lekker kan eten, van frietjes tot een sterrenrestaurant.”
Maar Zeeland is best wel ver weg..
Maike: “Ondanks dat het ver rijden is, is het echt de moeite waard.
Door de liefde en warmte wordt de lange reis goed gemaakt.”
Ben jij nieuwsgierig geworden naar de voorstelling? Kijk hier voor meer informatie over de voorstelling en kaarten.