Morgen is het dan zo ver. De grote première van Les Miserables in Koninklijk Theater Carré. Alle geluiden over deze musical zijn positief en inmiddels zijn er al meer dan 125.000 kaarten verkocht. Het publiek kan en wil met volle teugen gaan genieten van deze voorstelling. Maar achter de schermen gebeurt er iedere avond ook van alles en de verhuizing van het éne naar het andere theater heeft met Les Miserables ook wat meer voeten in aarde dan normaal.
Tijdens één van de eerste opbouwdagen van de voorstelling Les Misérables ben ik in theater de Kunstlinie gaan kijken en heb gesproken met de man die verantwoordelijk is voor alle techniek van deze grote voorstelling. Uitgebreid hebben we gesproken over het vak en deze voorstelling.
Jan Suiker – stagemanager Les Miserables
Mijn naam is Jan Suiker. Ik ben 53 jaar en geboren in Rotterdam. Ik ben nu ongeveer 30 jaar werkzaam in het theater.Ooit ben ik begonnen als hulpje in het oude Luxor Theater in Rotterdam. Puur naast mijn studie als bijbaantje. Via het studenten uitzendbureau hadden ze regelmatig mensen nodig voor het laden en lossen in het theater. Op een dag stond er een productie van Joop van den Ende Theaterproducties in het Luxor Theater. Ze hebben drie weken iemand nodig en vroegen aan mij, kan jij niet met ons mee? Dan zijn wij een beetje uit de brand geholpen. Uiteindelijk heb ik zesentwintig jaar voor ze gewerkt. Sinds vier jaar werk ik als freelancer. Wel altijd als stagemanager.
Functie
Als stagemanager ben ik eindverantwoordelijk voor de technische afdeling, dus licht, geluid en decor en automatisering. Dat zijn allemaal aparte afdelingen en ik hang daar boven. Ik zorg dus voor het reilen en zeilen van de productie, en alles wat daarmee te maken heeft.
Les Mis
Wat deze voorstelling voor mij zo bijzonder maakt, het is Les Mis. Dat is de enige reden die ik kan noemen. Ik heb in al die jaren alle grote shows gedaan bij Stage Entertainment. Eigenlijk wilde ik dat niet meer, ik wil het wat rustiger aan doen. Maar toen ik werd gevraagd voor Les Mis, heb ik meteen ja gezegd.
Compleet
Les Misérables is een enigszins makkelijk voorstelling om te doen. Deze complete set, inclusief licht, geluid heeft al getourd in Engeland. Zij hebben daar 14 januari de laatste voorstelling gehad in Cardiff. Het is toen in vrachtwagens deze kant op gekomen.
De Engelsen
De Engelsen zijn nu hier om ons te helpen. Wij leren het nu van hun, zij gaan het aan ons overdragen. Ze gaan straks nog wel even mee naar Carré om ons te begeleiden bij de eerste verplaatsing. Maar het is een kant en klaar product wat we hebben gekregen. We hoeven het wiel niet weer opnieuw uit te vinden.
Crew
De hele crew heb ik bij elkaar moeten zoeken. Dat is tegenwoordig ook heel moeilijk. Net zoals in elk andere beroepsgroep. Er zijn gewoon mensen te weinig. Uiteraard moeten die mensen op een bepaald niveau kunnen werken.
Netwerk
Grotendeels heb ik die mensen kunnen vinden in mijn eigen netwerk. Daarnaast, als je zegt dat je mensen zoekt voor Les Misérables, komen er een heleboel open sollicitaties op je af.
Trailers
We gaan straks met 15 trailers op reis. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2001/2002 met de Titanic. Mensen die de ervaring hebben om zo’n grote productie te dragen, die zijn op de vingers van één hand te tellen. En ik ben er één van. De rest van de crew heeft dit nog nooit gedaan, zo groot. Dus dat wordt wel een avontuur. Nu nog een avontuur. Als Iedereen straks goed op elkaar ingewerkt is, wordt dit ook een makkie.
Eerste opbouw
Met de eerste opbouw doen we alles op het gemakje. We zijn aan het kijken hoe het één en ander in elkaar zit. Nu is iedereen nog informatie aan het vergaren. Iedereen schrijft mee, iedereen denkt mee. Als we straks dingen gaan inhangen of gaan opbouwen, zijn er zo’n 4 à 5 man die precies weten wat ze moeten doen.
Voorbereiding
We bereiden ons natuurlijk ook goed voor. Elk theater gaan we van tevoren een werkbezoek brengen. Les Misérables is net even iets meer dan een standaard voorstelling. Dus ja, ik moet wel in ieder theater gaan kijken, dingen opmeten. Soms moeten we dingen ophangen op plekken waar het eigenlijk niet kan hangen en daar moet je een oplossing voor zien te vinden. Eén ding staat vast, we moeten het altijd in dezelfde tijd van het éne naar het andere theater verplaatsen. De technische oplossingen in het nieuwe theater moet je van tevoren bedacht hebben.
Gecompliceerd
Les Misérables is een technisch gecompliceerde voorstelling. We hebben bijvoorbeeld een compleet eigen vloer van 20 cm hoog daar zitten acht motoren in met allemaal tracks die de torens heen en weer bewegen. Het vloertje bouwen is dus een hoop werk, geluid en licht zit erin, er komt rook uit de vloer. Alles is gecompliceerd en alles is groot.
Componenten
Natuurlijk, als je zoveel ingewikkelde componenten heb kan er iets misgaan. Daarom is het zo belangrijk dat je een team hebt met zulke goede mensen die heel goed zijn in hun eigen afdeling en discipline. Dus als je een vloer gaat bouwen dan moet er altijd iemand bij zijn van de automatisering, van het licht en van het geluid en dan los je samen de eventuele problemen snel op.
Projectmatig
Hier in Almere, kunnen we nu project voor project aanpakken maar dat is puur voor het leerproces. Straks zijn we tegelijk met meerdere projecten bezig. Daar heb je nu een achterwand en dan weer een tussenwand, nu doen we gewoon eerst die éne wand en als die klaar is de andere wand. Straks wordt er gewoon aan alles tegelijk gewerkt en daar winnen we tijd mee. Het is nu vrijdag, dat is voor het bouwen hier dag vier en we zijn nog niet klaar. Straks in het theater doen we dit in 24 uur! In theorie beginnen we dan maandagochtend om negen uur en in de ideale wereld moet alles dinsdagavond om twaalf uur show klaar zijn.
Woensdag
Dat moet ook wel want woensdag gaan we nog soundchecken, dan komt de band en in de middag doen we nog een doorloop. Dat gaan we zo in ieder theater doen omdat dat het enigste moment is dat de cast en de band compleet bij elkaar is. Tegelijktijdig kunnen we dan het licht mee laten lopen. We kunnen dan meteen ook de nieuwe kinderen die meespelen inwerken. Die kinderen hebben best een hoop scènes, daar zit ook een hoop tijd in. Als je dat gelijk mee kan pakken is dat heel fijn.
Backstage
We hebben de lokale crew ook hard nodig. Die moeten meehelpen met de changementen. Onze changementen zijn even iets groter dan een stoeltje van A naar B verplaatsen. Het plan is om op links en rechts 5 man te hebben staan om alleen het changement te doen. Dan loopt er nog een stagemanager rond voor veiligheid en controle. Ook loopt er een troubleshooter rond voor als er storingen zijn tijdens de show.
We hebben nu zelfs ook een deputy stage manager of in gewoon Nederlands een voorstellingsleider. Zij heeft contact met alle afdelingen en zij zegt eigenlijk wat wij moeten doen. Alles moet heel strak, precies en gelijk gebeuren. Zéker met dingen die heen en weer rijden en die op een neer gaan, gaat er ééntje te vroeg of te laat dan botst het.
Bekijken
Ik heb zelf deze versie één keer gezien nu. Ik heb wel twee dagen bouw meegekeken. Natuurlijk niet alle shiften. De dress rehearsal heb ik meegekeken op het zijtoneel. Dus was reuze interessant in een heel klein theatertje in Hill. Die avond heb ik de voorstelling vanuit de zaal bekekenen. Dat was mijn voorbereiding op locatie en voor de rest doe ik het allemaal met video’s en tekeningen en mijn ervaring .
Behulpzaam
Ik kom al 30 jaar in al die theaters en ik ken de mensen van die theaters ook allemaal vrij goed. Dan heb je ook meer voor elkaar over. Het is altijd een beetje geven en nemen. Je moet natuurlijk als je het theater weer verlaat niet de mensen met de rotzooi laten zitten. Een mooi voorbeeld is het theater waar we nu zijn, de Kunstlinie in Almere. Hier hebben ze voor ons het voordoek er uit gehaald inclusief compleet railsysteem en alles wat daarbij hoort. Dat is mij in dertig jaar nog nooit gelukt om het voor elkaar te krijgen. Maar dit is Les Misérables en dan doen ze dat gewoon. Als we dan straks hier weg gaan dan help je natuurlijk weer even met het terug hangen. Je moet dit gewoon samen doen. Bij deze productie werken ook veel jonge mensen en ik probeer hun dit ook altijd mee te geven. Als je ergens bent dan ben je te gast. Doe dan aardig want daar heb je de volgende keer als je weer terug komt profijt van.
Dit zijn juist allemaal van die leuke dingen die dit vak zo mooi maken. Maar of ik nog een keer zo iets groots gaat doen. Ik denk het niet, maar dat zeg ik nu.