Door Tommy van Delst - Foto's Roy Beusker
“Het slavernijverleden is een pijnlijk, belangrijk en tot voor kort onderbelicht onderdeel van onze gedeelde geschiedenis. Van 1 juli 2023 tot 1 juli 2024 wordt hier in het hele Koninkrijk extra aandacht aan besteed tijdens het Herdenkingsjaar Slavernijverleden.” Dat zijn de eerste twee zinnen die op de website van Rijksoverheid staan geschreven onder het kopje racisme en discriminatie, als het gaat over het slavernijverleden. Een beter moment om Boni de musical op de planken te brengen, kan dus bijna niet.
De musical lijkt een ietwat educatieve start te maken, doordat acteurs bij eigen naam worden voorgesteld en aan hun in te vullen karakter worden gekoppeld. Deze verdeling wordt voorafgegaan door een veel gebruikte start in educatievoorstellingen: “zullen wij het publiek het verhaal vertellen van…” in dit geval Boni?
Boni is één van de meest tot de verbeelding sprekende verzetshelden rond het thema slavernij in Suriname. Deze musical vertelt het mythische levensverhaal van Boni die in de 18e eeuw leider wordt in een strijd tegen de Nederlandse “witmannen”. Hoewel de Nederlandse regering in 1863 een einde maakte aan de Transatlantische slavernij, zijn 150 jaar later de jarenlange overheersing nog steeds voelbaar. In dit herdenkingsjaar dus een uitgewezen kans te zorgen dat dit verhaal wordt doorverteld.
Om Boni’s verhaal vorm te geven hebben George Visser Productions en TriColour Productions - die als missie hebben om meer disciplines en inclusiviteit naar het theater te brengen), een veertien koppige cast samengesteld onder leiding van regisseur Stanley Burleson, waarbij Jeannine la Rose en Juan Wells de meest bekende namen zijn. La Rose ontving in 2019 nog een Musical Award voor The Color Purple en Wells kreeg zijn grote bekendheid in Onderweg naar Morgen en de jaren ’00-hit Summer Rain. Urvin Monte – die in musicalland inmiddels ook geen onbekende naam meer is door rollen in Mamma Mia en The Bodyguard, geeft gestalte aan de titelrol.
Wie vrolijke, swingende, traditionele Surinaamse muziek verwacht waarbij een stevige bas en vrolijke koperblazers de boventoon voeren, zal enigszins worden teleurgesteld. Logisch misschien ook gezien de thematiek, maar een stuk waarbij ‘worksongs’ van de plantages overheersen hoef je evenmin te verwachten. Om het verhaal naar het nu te halen is er juist gekozen voor hele moderne hiphop muziek, met een touch of R&B en Soul. Lyrics hebben veelal plaats gemaakt voor rapteksten en spoken word.
Een gedurfde keuze om een geschiedenisverhaal dat zo gekend is binnen een gemeenschap, zo drastisch te moderniseren. Een goede keuze wat mij betreft om een veel jonger en breder publiek aan te kunnen spreken. Musicalliefhebbers zullen het hoogstwaarschijnlijk als eerste linken aan de in 2015 uitgebrachte musical Hamilton. Authentiek blijft het wel, aangezien er veel Surinaams vocabulair wordt gebruikt. Neem dus zeker een programmaboekje mee voor je de zaal in gaat. Daarin staan maar liefst 5 pagina’s met vertalingen om de liederen beter te kunnen begrijpen.
Dat het verhaal van Boni ijzersterk is en overeind blijft in dit moderne jasje, blijkt onder meer uit het feit dat er geen decorchangementen plaatsvinden. Kledingwissels zijn er ook amper. Gelukkig maar, want de door Meredith Joeroeja en Ilse Vermeulen kledingontwerpen, zijn een lust voor het oog. De stilstaande prakopstellingen van 8 verschillende plateaus is voldoende om het verhaal tot leven te brengen en laat veel over voor de fantasie van de toeschouwer of geeft juist meer ruimte om je emotioneel verbonden te voelen met de verschillende karakters.
Naast alle feelgood-musicals, waarbij van de toeschouwers wordt verwacht om mee te klappen of te zingen, is deze vertelling een mooi contrast. Vervelen doe je je geen enkel ogenblik. Niet in de laatste plaats door het blootsvoets dansende ensemble – die overigens allemaal nog geen 10 jaar zijn afgestudeerd, maar wel als zodanig presteren – dat hier de emulgerende functie heeft van wat een ensemble zou moeten zijn. Zowel in dans als vocaal weten zij in meer dan gemiddelde te presteren.
Wat mij betreft zou componist en muzikaal leider Norman van Geerke een Musical Award verdienen of toch minstens een nominatie. Norman laat in dit doorgecomponeerde stuk zien fijloos aan te voelen wat de (lied)teksten van Lars Boom of een scene nodig heeft aan muziek om de emoties te versterken. Daarnaast weet hij klankkleuren van akoestische instrumenten als gitaren en slagwerk zonder moeite te koppelen aan de digitale sound van elektrische gitaren, synthesizers en drumkits.
Het grootste compliment is voor choreograaf Roy Jonathans. Indrukwekkend hoe hij binnen de sfeer van het stuk, de bloemrijke teksten en liederen alsook de muzikale intermezzo’s met dans weet te versterken of zelfs weet op te tillen. Met een imponerende internationale carrière opzak tekende hij afgelopen seizoen als choreograaf onder meer voor Spring Awakening en de Mol en de Paradijsvogel. Of het nu gaat om een klein handgebaar van een van de hoofdrolspelers of een dans uitgevoerd door het ensemble. Zijn eigen motto “You tell the story, I set the stage”, maakt hij dan ook opnieuw meer dan waar. Chapeau!
De liefde en gepassioneerdheid voor het vertellen van dit verhaal is duidelijk te voelen. Echter, hierdoor lijkt er geen weetje of gebeurtenis te worden overgeslagen. Dit leidt ertoe dat er maar liefst 34 songs de revue passeren en je ruim 2,5 uur in het rode pluche zit om deze theaterexpressie te kunnen zien. Door dit nog compacter te maken, was de kern waarschijnlijk nog duidelijker naar voren gekomen, waardoor het verhaal zich ook buiten de muren van het theater weer beter verder weet te verspreiden.
Boni – de musical is nog tot eind april te zien in verschillende theater in Nederland. Klik hier voor de speellijst.
Gezien 25 november 2023 - Delamar Theater Amsterdam