Recensie: Actuele indringende Opera-Thriller ‘Innocence’ in première bij de Nationale Opera.

Door Hans van Oort / foto's  Marco Borggreve

‘Innocence’ is, in tegenstelling tot vele andere meer klassieke Opera’s, een actuele psychologische thriller op het Operatoneel. Deze nieuwe opera vertelt een verhaal over schuld, verdriet en vergiffenis en geeft een gevoel van ‘levenslang’ door de traumatische gebeurtenissen.
Hiermee presenteert de Nationale Opera één van de laatste werken van de onlangs overleden Finse componist Kaija Saariaho, wereldwijd één van de meest uitgevoerde hedendaagse componisten.
Toen componist Kaija Saariaho (1952- 2023) de Finse bestsellerauteur Sofi Oksanen vroeg om het libretto te schrijven voor haar nieuwe operaproductie, stemde ze direct in.
De tekst is van de hand van Sofi Oksanen en dramaturg Aleksi Barrière, specialist op het gebied van nieuw muziektheater en meertalige dramaturgie.
Het resultaat werd deze actuele, psychologische, productie ‘Innocence’: een indringende opera over de gevolgen van een ‘school-shooting’.

Kaija Saariaho (1952-2023).
De op 2 juni overleden Kaija Saariaho was een van de meest invloedrijke componisten van deze tijd die via de intieme klankwereld van haar muziek en haar theatrale sensitiviteit een cruciale bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van de hedendaagse opera.
Met ‘Innocence’ schreef Saariaho een van haar meest beklijvende en aangrijpende partituren.
Er werd uitgekeken naar Kaija’s aanwezigheid bij deze Nederlandse première. Deze uitzonderlijke componist zal nu op gepaste wijze worden geëerd met deze première.  

Innocence ging op 3 juli 2021 in wereldpremière op het Festival d’Aix-en-Provence en ontving lovende kritieken. Het werk toont met de kracht van een psychologische thriller de ingrijpende gevolgen van geweld, waarbij Kaija Saarhiaho meer dan ooit rauw realisme in haar muziek laat weerklinken.



Het verhaal.
Het verhaal van deze psychologische thriller voltrekt zich langs twee tijdlijnen. Er vindt een bruiloft plaats in Helsinki in de jaren 2000. In de wereld van herinneringen blikken zeven mensen terug op een verschrikkelijke tragedie die zich tien jaar geleden heeft afgespeeld. De connectie tussen het heden en verleden openbaart zich gaandeweg.
Tien jaar na een koelbloedige schietpartij op een internationale school vindt de bruiloft plaats van Stela en Tuomas, de broer van de dader.
Stela, de bruid, weet van het familiedrama niets dat ‘de tragedie’ wordt genoemd. Tuomas’ ouders worden het er niet over eens of ze haar moeten inlichten.
Op de bruiloft valt serveerster Tereza last-minute in voor een collega, en ontdekt tot haar schrik dat ze de familie kent: haar dochter Markéta was een van de slachtoffers van de schietpartij. Tereza onthult alles aan Stela. De moeder van Tuomas legt de schuld van alles bij Markéta, die de schutter samen met anderen pestte en vernederde. Stela wil alles accepteren uit liefde voor Tuomas, maar Tuomas ziet zijn kans op een nieuw begin als definitief verwoest. Hij bekent de waarheid: hijzelf wist meer van de plannen van zijn broer dan hij ooit heeft toegegeven. Ondanks alles houdt Tuomas nog steeds van zijn broer.   



De voorstelling.
Innocence is een prachtige realistische voorstelling die laat zien wat een incident als ‘school-shooting’ een schietincident op een internationale school teweeg kan brengen. Schuld, verdriet, schaamte, vriendschap zijn de ingrediënten die deze bijzondere voorstelling body geven. Deze opera staat garant met prachtige muziek voor aangrijpend muziektheater.
Er wordt door alle medewerkers prachtig gezongen en uitmuntend geacteerd. De gehele voorstelling zelf is de ‘ster’.
De 13 karakters in deze voorstelling zingen en spelen in 9 verschillende talen terwijl de voorstelling voornamelijk in het Engels wordt gezongen.

Het 80 koppig Residentie orkest start de ouverture onder leiding van Elena Schwarz en begeleidt de hele opera voortreffelijk. De muziek is rauw en voldoet geheel aan het verhaal.
Na de ouverture zien we een fenomenaal toneelbeeld een gebouw waar alle verschillende lagen van de opera zijn samengebracht.
Simon Stone, regisseur en dramaturg, zorgt voor de enscenering en heeft samen met decorontwerper Chloe Lamford dit vernuftig draaiende decor ontwikkeld waardoor we geruisloos van de ene scene overschakelen naar de andere scene. We zien niet alleen het restaurant waar de bruiloft van Stela en Tuomas gevierd wordt maar ook de schoolruimtes waar de schietpartij 10 jaar eerder plaatsvond. Door de inrichting van deze ruimtes doen ze soms volstrekt realistisch en werkelijk aan soms ook bevreemdend leeg.



Alle 13 karakters zijn de ‘hoofdrolspelers’. Toch worden enkele rollen extra sterk gespeeld en gezongen:
zo wordt Tereza (de serveerster) bijzonder knap vertolkt door de Fins Zweedse mezzosopraan Jenny Carlstedt afgestudeerd aan de Sibeliusacademie in Helsinki. Carlstedt excelleert in zang en spel in haar best moeilijke rol.
Lucy Shelton, sopraan geeft gestalte aan de rol van onderwijzeres, zij speelt en zingt prachtig en wordt in de coulissen begeleid door het voltallige koor van de Nationale Opera.
Lilian Farahani (sopraan) en Markus Nykänen (tenor) vormen het bruidspaar. In hun soms moeilijke situatie weten zij te boeien en beschikken over uitstekende zangstemmen en spel kwaliteiten.
De schoonmoeder en schoonvader zijn in goede handen bij de Nederlandse Lenneke Ruiten (sopraan) en Thomas Oliemans (bariton) beiden spelen heel natuurlijk en zongen perfect.

Aan het eind van de voorstelling mochten cast en crew een terecht staande ovatie in ontvangst nemen. Als hommage aan de componist Kaija Saariaho werd haar foto aan beide kanten van het toneel groots geprojecteerd. Innocence is te zien tot en met 22 oktober a.s.

info en tickets: www.operaballet.nl 

 Gezien op 7 oktober 2023 Nationale Operera &  Ballet