Het staat buiten kijf dat de zogenaamde “vriendinnenkomedie” een behoorlijk lucratieve business is. In Nederland zit de ‘Opvliegers’-reeks aan vijf shows en Backstage Producties brengt deze voorstellingen in een Vlaams jasje naar het theater onder de noemer ‘Ladies at the Theatre’. Zo ging vrijdagavond de vierde voorstelling in de ‘Vapeurs’-reeks in première in het Antwerpse Theater Elckerlyck. Na een trip naar Bali, een skivakantie in Oostenrijk en een cruise brengt deze vierde show ‘The Flying Vapeurs’ naar Zuid-Afrika voor een heuse ‘glamping-safari’ op zoek naar de ‘Big Five’. Al komt het geheel deze keer niet veel verder dan een budgetvriendelijk tripje naar de Beekse Bergen.
Ja, ik behoor als 36-jarige man niet meteen tot het doelpubliek waarop de producent mikt, maar dat neemt niet weg dat ik tijdens mijn eerste kennismaking ontzettend gecharmeerd was door de vriendinnenkliek. ‘Vapeurs 3’ zocht immers fijntjes de grens op tussen kolder, komedie én tragikomedie en deed dat voortreffelijk. Schrijver Allard Blom probeert dit opnieuw ‘op safari’, maar weet nu die balans minder goed te vinden. Het is vaak of kolder of tragiek, waardoor de voorstelling een onverwachte zwaarte over zich krijgt en de aangebrachte emotionele verhaallijnen gratuit aanvoelen.
Want er is nogal wat aan de hand voor, tijdens en na de Zuid-Afrikaanse safaritrip gesponsord door Dag Allemaal in ruil voor een fotoreeks met Lydia (Lulu Aertgeerts) in het aardige, maar duidelijk budgetbewuste bordkartonnen decor van Marjolein Ettema. Het huis van Katrien (Anne Mie Gils) is afgebrand en ze wil dit samen met Johan heropbouwen. De keuzestress wordt haar te veel in combinatie met een relatie waaruit elke vonk verdwenen is waardoor ze zich stort in allerhande zelfhulpcursussen met geestige benamingen als ‘Mijn kruis staat als een huis’, ‘Hand in eigen boezem’ en ‘Resetten met Rieneke’. Het is een fijne sneer naar allerhande zelfverklaarde coaches met hun pseudowetenschappelijke “hulpverlening”. Het levert ook één van de allerbeste scènes van de voorstelling op wanneer Katrien en Johan op therapie gaan bij Rieneke om hun relatie te “resetten”. Katrien is het gebrek aan kwalitatieve intimiteit beu en Johan moet op zijn beurt proberen om te gaan met de (lichamelijke) verandering van zijn vrouw. Karin Jacobs en Lulu Aertgeerts kruipen op hilarische wijze in de huid van respectievelijk Johan en Rieneke, maar hier slagen Allard Blom en regisseur Martin Michel erin om een heftig, maar herkenbaar thema op een bijzonder geestige en indringende manier op het podium te zetten. Iets wat te weinig gebeurde.
Bij Lydia is het geen toyboy meer die haar in vuur en vlam zet, maar wel de 77-jarige Lucien. Het levert een hoop hilarische commentaren op van haar vriendinnen alsook de bedenking “wat als geilheid overgaat in mantelzorg” wat nog zo’n voorbeeld is van Blom die op uitstekende wijze kolder en tragiek kan combineren. Lydia kan ook moeilijk vrede nemen met haar ouder wordend lichaam waardoor ze weigert haar bril te dragen. Het zorgt voor een behoorlijk infantiele openingsscène, maar bij de wijnproeverij mag een formidabele Aertgeerts alles uit de kast halen om voor de broodnodige comic relief te zorgen in de zonder twijfel grappigste scène van het stuk. Ellen (Karin Jacobs, een uitstekende nieuwkomer in de cast) worstelt immers ook ergens mee, maar het is té heftig om te vertellen. Vanaf dan is het niet moeilijk meer om als publiek te gokken wat het probleem is: borstkanker. Een clichématige manier om het verhaal meer body te geven, maar het is vooral symptomatisch voor het vaak ongeïnspireerde script.
Caroline Maes, een andere nieuwkomer, kreeg in de rol van Saskia het minste inhoud mee. Saskia houdt in Zuid-Afrika een “digital detox”, maar dat blijkt een excuus te zijn om niet meer geconfronteerd te worden met haar verslaving aan social media, onbenullige datingapps en oppervlakkige aandacht van mannen. Maes, nochtans een prima actrice, heeft de moeilijke taak om aan de slag te gaan met het materiaal dat ze gekregen heeft. Ze stond zichtbaar zenuwachtig op het podium en dat kwam helemaal tot uiting in haar moeilijke solonummer waarbij Maes helemaal de mist in ging. Sowieso waren de composities van Sophie Veldhuizen en Jeroen Sleyfer niet altijd even bezield, maar musicaltoppers als Anne Mie Gils en Karin Jacobs weten deze dan toch op een begeesterde wijze te brengen. Sta daar maar eens naast als “minimusicalnewbie”.
Zelfs een uitzonderlijk getalenteerd team zoals dat achter ‘Vapeurs 4’ maakt al eens een voorstelling die ogenschijnlijk op autopilot of op een drafje gecreëerd werd. Op enkele momenten in deze vierde iteratie van de vriendinnenkomedie kwam de sterkte van het genre mooi aan de oppervlakte: kolder feilloos combineren met een verhaal over menselijke onzekerheden over een lijf en een leven in verandering. Er was simpelweg te weinig goed materiaal om 100 minuten interessant te blijven. Misschien is de tijd rijp om de vriendinnen even wat ademruimte geven.
Info en tickets: www.backstage-producties.be
Gezien op vrijdag 27 januari in Theater Elckerlyck Antwerpen.