Door Andy Doornhein / Foto's Erik Rietman
Op het voormalig terrein van Eurometaal in Zaandam, waar eens de Nederlandse wapenindustrie hoogtij vierde, ben ik op zoek naar de Messinghal (Hal 342).
Dit immense terrein is volop in ontwikkeling en overal zijn er culinaire en culturele activiteiten te ontdekken. Vanaf het grote parkeerterrein, vlakbij de ingang aan de Hemkade nummer 18, vind ik de bordjes die mij leiden naar de hal waar het muziektheaterstuk "Elif" gespeeld wordt.
De enorme fabriekshal ademt vanuit alle kieren de sfeer van industrieel verval. Een frame van veel beton en staal is nu en nog drie weken lang de behuizing van een tijdelijk theater. De kassa is een tafel waarop alle gereserveerde kaartjes liggen. Twee mensen uit Utrecht worden teleurgesteld: de voorstelling is uitverkocht. De foyer is van dezelfde allure: een paar tafels, koffie, thee, frisdrank en plastic bekers met witte en rode wijn staan klaar om geconsumeerd te worden. Tegen werkelijk zeer billijke prijsjes. Mijn nieuwsgierigheid wordt met de seconde meer geprikkeld, heerlijk deze sfeer. Niks geen rode vloerbedekking maar beton en klaptafels. Vanuit de foyer is het mogelijk om naar het toneel te kijken. Mijn hart begint meteen sneller te kloppen. Wat een ruimte! De droom van iedere theatermaker lijkt mij.
Volgens de flyer is "Elif" een muziektheaterstuk dat gaat over de liefde tussen een Turks meisje Elif, gespeeld door Merel Polat, en een Hollandse jongen, Dirk, gespeeld door Michel Bakker. Het is 1965, de eerste generatie Turkse gastarbeiders hebben werk gekregen bij de Bruynzeel fabriek in Zaandam. Een tijd waarin het nog niet heel duidelijk was hoe Hollanders en Turken met elkaar om moesten gaan.
Op het toneel zien we twee huiskamers – keukens ingericht in de typische zestigerjarenstijl met een Bruynzeelkeuken. Een fabrieksruimte neemt het midden van het speelveld in beslag, groene machines met transportbanden. Als de liveband begint te spelen wordt de hele ruimte gevuld met Turkse klanken. De openingsscène laat ons een groep Turkse arbeiders zien die in de fabriek, al zingend, de overwinning van hun Turkse voetbalelftal op het team van de Hollandse Dirk aan het vieren is. De sfeer is vrolijk en het lijkt of er een totale integratie tussen de Turkse en de Hollandse arbeiders is. Tot het moment dat meneer Turan (Cahit Olmez) zijn collega’s vertelt dat zijn vrouw en zijn dochter Elif naar Nederland komen. Volgens de Turkse collega’s van Turan is dat een heel slecht idee en daar begrijpt Dirk helemaal niets van.
De vrouw van meneer Turan, Ayse (Leyla Cimen) is een zeer krachtige zelfstandige vrouw en zo ook haar dochter Elif. 
Zodra de vonk tussen Dirk en Elif overslaat, komen we in een wereld van onbegrip, vooroordelen en onwetendheid terecht. De moeder van Dirk (Marike van Weelden) wil onder geen enkele voorwaarde dat Dirk een relatie heeft met een Turkse vrouw en andersom geldt dat ook voor de moeder van Elif.
Gelukkig zijn de vader van Dirk (regisseur Bruun Kuijt) en de heer Turan de verbindende schakel tussen de strijdende partijen.
Dat op het podium een grote groep Turkse figuranten staat, die geen enkele toneel- en zangervaring heeft, op acteur Ergun Simsek na, maakt de voorstelling nog origineler. Ondanks dat het spelniveau van deze groep ten opzichte van de professionals nogal van andere orde is, geeft het deze voorstelling juist de perfecte lading mee. En dat ze geen zangervaring hadden? Daar heb ik geen moment last van gehad. Eerlijk gezegd had ik het niet eens door.
De zangstem van Merel Polat heeft me zeer verrast. Haar heldere, bijzondere stem liet alle haartjes op mijn arm tot leven komen.
Van oorsprong zou Elif gaan over Bruynzeel en de gastarbeiders, maar de voorstelling is tijdens het repetitieproces tot een verdere volwassenheid ontwikkeld tot een herkenbaar verhaal over de liefde tussen twee mensen van verschillend ras. Een verhaal wat misschien nu nog steeds op dezelfde manier verteld kan worden.
Elif heeft mij verrast, ontroert en het de voorstelling zou echt moeten gaan toeren.
Elif speelt voor het publiek alleen op de zaterdag en zondag en tot 12 juni a.s. Wees er snel bij, want de voorstelling is populair en kaarten zijn erg in trek.
Kijk voor kaartjes op de website van Het Zaantheater.