Door Andy Doornhein
In 2013 verlaat Edward Snowden de Amerikaanse NSA en vertrok hij naar Hong Kong met in zijn koffer duizenden geheime documenten. Nadat hij deze documenten enige tijd later aan de journalisten Glenn Greenwald en Laura Poitras overhandigt, wordt Edward Snowden door diverse publicaties in onder andere The Guardian, The Washington Post, Der Spiegel en in Nederland de NRC in één klap wereldberoemd en staatsvijand nummer één van de Verenigde Staten.
En nu is het 15 februari 2016 en gaat in de Leidsche Schouwburg de toneelvoorstelling Snowden in première. Vanuit de transitzone van het Moskouse Vliegveld Sjeremetjevo vertelt Edward zijn intrigerende verhaal. Een verhaal dat alle kenmerken heeft van een fantastische thriller. Twee grote videoschermen domineren het toneel. De beelden worden in lage resolutie geprojecteerd, maar je ogen passen zich direct aan en ondanks het blokkerige beeld herken je meteen wat er in beeld te zien is en waar het is. De schermen zijn de rode draad door het verhaal. Zij laten zien wanneer we waar zijn en leveren zo een intensieve bijdrage aan het opbouwen van de spanning.
Edward Snowden wordt gespeeld door Cas Jansen. Behalve dat hij de looks heeft is zijn hele spel een kopie van de man Snowden en juist dit spel zorgt er voor dat je de hele voorstelling op het puntje van je stoel blijft zitten. Snowden kenmerkt zich als een in zichzelf gekeerde man, een briljante computer expert en Jansen's vertolking van hem is meer dan goed.
De twee journalisten worden gespeeld door Myrthe Burger en Simon Heijmans. Twee journalisten met een eigen karakter die de spanning in het verhaal in iedere scène heel subtiel weer wat verhogen. Ze zijn de katalysator ten opzichte van de laconieke houding van Snowden.
Het verhaal informeert , in steeds sterkere mate, het publiek over het gedrag van de Amerikaanse militaire geheime dienst de NSA. Dat die organisatie het niet zo nauw nam met de privacy is zeer beangstigend. Als Snowden in het begin vertelt over deze bezigheden van de NSA en de daarbij behorende paranoia vertoont, is dit in de ogen van de journalisten en het publiek aandoenlijk en overtrokken, maar zodra er met voorbeelden het één en ander duidelijk wordt, is slaat de humor om in spanning. Hoe verder de voorstelling vordert hoe spannender het verhaal zal worden.
Myrthe Burger en Simon Heijmans spelen ook nog enkele bijrollen. De karakter omschakeling van Burger van journaliste naar de vriendin van Snowden is werkelijk heerlijk om naar te kijken. Dat deze twee rollen door één en dezelfde actrice worden gespeeld is bijna niet voor te stellen, zelfs de live transformatie op het toneel laat je meteen geloven dat hier een ander mens staat.
Het spel van Simon Heijmans geef journalist Glen Greenwald van The Guardian een warme menselijke trek mee en verzacht - zo hier en daar - de spanning van het verhaal, waardoor het op een later moment juist weer versterkt wordt.
Allard Blom heeft flinke lappen tekst uitgeschreven, maar de opbouw is zo goed gedaan dat ik de woorden als een spons in me opzuig en in mijn hoofd verwerk in combinatie met de beelden die ik zie. Regisseur Dick van den Heuvel is in staat geweest om van dit ogenschijnlijk ingewikkelde verhaal een prima te begrijpen, maar oh zo spannende thriller te maken.
De dag na Snowden kijk ik toch anders naar wat ik in type in Google, What’s app en wat ik vertel via Skype, want ze zien en horen alles.
De speellijst van Snowden vind je hier.
{besps}Snowden{/besps}