Gepassioneerd Norwegian Ballet tijdens Kylian retrospectief
Door Peter Rombouts - foto's Erik Berg
Tijdens de tweede reeks balletten van het Jiri Kylian retrospectief gehouden in Amare in Den Haag getiteld Day Before Tomorrow zien we een gepassioneerd Norwegian Ballet.
Maar liefst 27 balletten heeft de groep van deze meester op het repertoire en dat is te zien in de bezieling en bevlogenheid van de dansers.
Ze zijn als het ware versmolten met de passen en de bewegingen, als wel met de invulling van de grote zeggingskracht die Jiri Kylian zo eigen maakt. Vandaar dat deze voorstelling net als de eerste wederom tot de mooiste voorstellingen van het afgelopen theaterseizoen gerekend mag worden.
We zien drie balletten uit zijn latere periode gecreëerd.
Wings of Wax
In het eerste ballet Wings of Wax vorig jaar ook gedanst door ons eigen Nationale Ballet zien we in het midden van het toneel een boom op zijn kop hangen waarmee Kylian wil laten zien dat de wortels van de boom, hetgeen we niet zien, misschien wel belangrijker is dan wat wel zichtbaar is. Zonder donkerte geen licht. De titel is gebaseerd op de Griekse mythe van Icarus die met zijn vleugels van Wax te dicht bij de zon vliegt en door het smelten van zijn vleugels in zee stort. Rond de boom draait een grote lichtbundel, het versterkt de mysterieuze verbondenheid tussen hemel en aarde. De acht dansers zijn in strak zwarte kleding gestoken (Joke Visser) en gaan het gevecht aan met de zwaartekracht. De dansers die de vloer juist gebruiken en het aardse laten zien zijn degene die de hoge sprongen maken en zo mooi loskomen van de vloer. Het gevecht en de angst om te veel te willen is prachtig verbeeld in de pas de deux en in het soms willen ontsnappen van de ander. Muziek van componisten als Cage, Biber, Glass en Bach versterken de vechtende menselijkheid tegen de zwaartekracht als vanzelfsprekend.
Gods and Dogs
Het tweede ballet Gods and Dogs is een adembenemende zoektocht tussen Goddelijkheid en Animaliteit. De God Dionysus van de wijn symbool voor de vruchtbaarheid en van de geneugten van het leven had vaak satyrs en faunen in zijn gevolg. Deze figuren zijn half mens, half dier. De bewegingen verbeelden vaak de grens van controle. Gaan ze een eigen leven leiden? Heb je de geest nog wel om normaal te bewegen of slaat de gekte en krankzinnigheid toe. De zes dansers zijn werkelijk geniaal in het verbeelden van deze gekte. Mannen in crèmekleurige broek met ontbloot bovenlijf en de vrouwen in crèmekleurig bovenstuk met daaronder strak korte broek en blote benen ( Joke Visser). Een geweldig decor van zwart achterdoek waardoor verschillende dansers in verdwijnen of opkomen en later gaat dat achterdoek omhoog en is er een wand van metalen beweeglijke draden, waar dansers door opkomen of door verdwijnen, die de scheiding van gekte en menselijkheid versterkt. Een prachtig lichtontwerp van Kees Tjebbes en een muziekcompositie van Dirk Haubrich gebaseerd op het String Quartet no1 van Ludwig van Beethoven maken deze choreografie helemaal af. Ik wil hier ook de Nederlandse danser Douwe Dekkers noemen die hier zo geweldig en indrukwekkend zijn kunnen laat zien.
Bella Figura
Het derde ballet Bella Figura uit 1991 laat hier de schoonheid van de dans zien aan het publiek. Met de gedachte dat dansers ook maar mensen zijn met hun strubbelingen en gevoelens moet je je gedachten even on hold zetten en de schoonheid uitbeelden die soms ver van de werkelijkheid staat. Je mooie lichaam als instrument gebruiken. Wanneer begint een voorstelling? Bij een geboorte of bij een overlijden? Elf dansers in speelse scènes waar de schoonheid van de dansers lichamen in lange rode rokken met ontbloot bovenlijf de scène is die beklijft. Tuurlijk draagt de muziek van o.a. het Stabat Mater van Pergolesi en het mandoline concert van Vivaldi bij aan de bijna onaardse sfeer die Kylian hier creëert.
The Norwegian National Ballet heeft hierbij zijn visitekaartje afgegeven, wat een geweldige groep dansers.
Wat een hoopvolle boodschap aan de mensheid was deze Wings of Time, het retrospectief van Jiri Kylian. Dank Amare, Holland Dance Festival en de Kylian Foundation voor al dit moois. In deze tijd waar de media bol staat van gekke gekozen wereldleiders die alleen maar macht willen en oorlog en verderf zaaien, kies ik voor de schoonheid van het leven. Deze voorstellingen geven mij kracht en laten zien dat de mens uit zoveel meer bestaat dan al dat oeverloze geweld. Ik wens dat we in de toekomst vaker mogen genieten van al wat jiri Kylian gemaakt heeft en mijn hoop is dat Het Nationale Ballet vaker zijn rijke vaak in Nederland gecreëerde werk zal laten zien.
Gezien 21 juni 2025 in Amare te Den Haag